Wat is gezelliger dan walnoten kraken in de advent- en kersttijd. Ze zijn lekker en gezond. Walnootbomen vinden we vaak in de nabijheid van boerderijen. De reden hiervoor zijn niet de lekkere noten die in de herfst geoogst kunnen worden, maar vooral om muggen en vliegen op een afstand te houden. Die houden namelijk niet van de bittere olie (junglandine) die de bladeren afscheiden.
Walnoot (Okkernoot)
Juglans regia (botanisch)
Walnut (Engels)
Noyer (Frans)
Walnuß (Duits)
Juglandaceae – walnootfamilie
Herkomst
Walnoten zijn één van de oudste cultuurplanten. De oude Romeinen verbouwden overal in het land walnootbomen, maar de beste soorten werden uit Perzië geïmporteerd. Zij waren een delicatesse in het oude Rome en erg duur. Alleen rijke families konden zich permitteren om Perzische walnoten te kopen. Tegenwoordig groeien walnootbomen ook in Europa, Japan, China, Mexico en USA.
Naamgeving
De wetenschappelijke naam Juglans regia is gebaseerd op het Latijnse joris glans en betekent noot of eikel van Jupiter. Juglans is hiervan een samentrekking en betekent koninklijk. Dat het hier om een exoot gaat, geeft het woordje wal aan. Het komt van walsh en betekent vreemdeling. In Vlaanderen noemt men deze boom ook notelaar, klabbertoet, nokerboom of okelaar.
 |
 |
Soorten
Hier en daar komen we ook de zwarte Walnoot (Juglans nigra) tegen. Hij dankt zijn naam aan de donkerbruine schors, is inheems in Noord-Amerika en wordt bij ons als sierboom aangeplant. Een ander lid van de walnootfamilie is de Noord-Amerikaanse Hickorynoot (Carya ovata). Het bijzondere van deze boom is, dat zijn schors- als hij 25 jaar oud of ouder is – in lange, dunne platen loslaat. Zijn naam heeft hij te danken aan het Indiaanse pohickery. In tuinen is de walnoot niet zo populair vanwege zijn vorstgevoeligheid. Geschikte rassen voor Nederland en België die later bloeien en daardoor minder last hebben van late nachtvorst zijn´Buccaneer´, ´Drjanovski´, ´Hansen´ en ´Rode Donaunoot´ .
Plantkenmerken
De walnootboom is een snelgroeiende boom. Hij kan een hoogte van 35 m bereiken, de zwarte walnoot zelfs 50 m. Hij kan 150 jaar oud worden. Zulke hoge bomen kunt u vinden in de Teuteburgerwald in Duitsland.
De Walnoot heeft een symmetrische, brede en luchtige kroon. De blaadjes zijn roodbruin bij het uitkomen, later glanzend groen. Bij kneuzing ruiken zij aromatisch. De walnootboom is éénhuizig, d.w.z. dat op een zelfde boom zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen zitten. De katjes (mannelijk) zijn dik en cilindrisch en ontwikkelen zich aan het eindeinde van het oude hout. De vrouwelijke bloemen hebben een aarachtige bloeiwijze en bevinden zich aan de jongste twijgen. Zij hebben twee grote, gekromde rode of witachtige stempels.
Vaak bloeien mannelijke en vrouwelijke bloemen niet tegelijkertijd en kunnen bevriezen voordat de andere sekse actief wordt.
De groene steenvrucht springt in oktober openen valt dan van de boom af.
Standplaats
In het Nederlandse rivierengebied werden walnootbomen en tamme kastanjes vaak als laanbeplanting toegepast. Helaas zijn er veel van deze prachtige bomen tijdens de Eerste Wereldoorlog gesneuveld, omdat men van het hout geweerkolven maakte. In Zuid- en Midden Europa wordt de walnoot intensief gecultiveerd en is soms plaatselijk verwilderd in gemengde bossen, vooral in moerasbossen (Rijn en Donau).
De walnootboom houdt van een kalkrijke bodem en een zonnige plaats. Hij is niet geschikt voor een kleine tuin.
Gebruik
Volgens de volkswijsheid houdt het eten van 5 walnoten per dag die arteries schoon. Dat komt door de waardevolle vetzuren, mineralen, vitamine B en eiwit. Deze stoffen dragen tevens bij tot een mentaal evenwicht en een natuurlijke schoonheid van huid en haar. Het is wetenschappelijk bewezen dat door het regelmatig eten van walnoten hartkwalen voorkomen kunnen worden. Het donkerbruine, mooi getekende, elastische notenhout wordt gebruikt voor het vervaardigen van meubels, piano´s, parket en lambrizering.
Thee van notenblad getrokken was vroeger een middel tegen bloedarmoede en wordt in de natuurgeneeswijze nog wel eens als eetlustopwekkend middel aanbevolen.
 |
 |
 |
Een halve walnoot lijkt op een mensenhoofd. De harde bolster is de schedel, de dunne, bruine huid het vlies en het gelobde, witte vlees de hersenen. Daarom werd de walnoot gebruikt tegen ziektes aan hoofd en hersenvlies. Bekendis ook de walnootolie, lekker in de sla en geliefd bij kunstschilders omdat het reukloos is en snel droogt. Tevens is het als lampolie te gebruiken. Met een aftreksel van de bolsters werd vroeger hout gebeitst (bruin) en wol geverfd (geel). De onrijpe vruchten werden gebruikt voor de bereiding van likeur of in zout ingelegd als pickles.
Planten
Als je een walnoot wilt planten of geplant heeft, duurt het soms jaren voordat hij voor het eerst gaat bloeien. Maar hij groeit als kool, ieder jaarca.1 m. Hij heeft veel ruimte nodig en houdt van vochtige, kalkhoudende grond. Vòòr het planten moet de aarde diep losgemaakt worden.
Oogsten
Rijpe noten vallen van zelf uit de boom. De groene bolster bevat een okergele vloeistof, die moeilijk van handen en kleding te verwijderen is. Van de geraapte noten verwijder je de resten van de intussen (door rotting) zwarte bolsters. Je laat ze in een goed geventileerde ruimte drogen. Hierna zijn ze minstens 2 jaar houdbaar.
Snoeien
Snoei de walnoot zo min mogelijk! Wel is het zinvol om dood hout te verwijderen of de kroonvorm iets te corrigeren. Doet u dit vanaf begin juni tot uiterlijk begin oktober of direct na de bloei. Snoeien op andere tijden leidt tot overmatig bloeden.
Ziektes
Bruine vlekken op blad en bolster duiden op de bacterieziekte Chromaphis juglandis, vaak veroorzaakt door de okkernootbladluis of door te veel bemesting.
Mythen en volksgeloof
In de Griekse mythologie is de notenboom het symbool van de wijsheid. Karya, de nimf van de Walnoot, wordt door de God Dionysos in een walnootboom veranderd. Karyatiden zijn vrouwenbeelden van notenhout in de vorm van kolommenvan de tempel van Arthemis Karyatis. Na de kerstening kreeg de Walnoot een slechte naam. Hij verandert in een boom van macht, wellust en de duivel. Wie onder een notenboom in slaap viel, zou ernstig ziek worden.
Aan de andere kant zou de walnoot tegen blikseminslag, koorts, vervloekingen en toverijen beschermen. Men hing notenbladeren in de babywieg om muggen en vliegen te weren. Met het afkooksel van de bladeren streek men het vee in tegen allerlei ongedierte.
 |
Dromen over een notenboom voorspelt ongeluk. De Nederlandse dichter Cats dichtte:”Waag u nimmer in den droom, onder enen noteboom.”
Op St.Jan (24 juni) plukten vrouwen een blad van de notelaar af, legden deze in hun linker schoen om vreemd gaan van hun echtgenoten te voorkomen.
Men zegt dat een goed notenjaar een goed korenjaar voorspelt, en dat er veel jongens geboren zullen worden.
Bronnen Brigit Kahlert 2005, bewerking Rudi Van Overloop 2008
