Bomen en hagen

Verse boontjes uit de groentetuin zijn een echte lekkernij, sommige rassen zijn culinaire hoogstandjes. Iedereen kan zelf boontjes telen mits men zorgt voor een goede structuur in de grond. Bonen behoren tot de vlinderbloemigen die de eigenschap hebben om in hun eigen stikstofbehoefte te voorzien en zelfs nog een overschot daarvan in de bodem na te laten: ze kunnen voedingsstoffen uit diepere grondlagen naar boven halen en stikstof die ze via wortelknobbelbacteriën uit de lucht kunnen opnemen, laten ze voor een deel in de grond achter als voedsel voor het bodemleven en de volgteelt.



Problemen bij vooropkomst

Het gebruik van ACRYL-vliesdoek bevordert een snellere, betere en gezondere opkomst bij bonen door een verhoogde opwarming van de bodem en voorkomt het optreden van bonenvlieg. Bonen zijn erg koudegevoelig, terwijl in ons klimaat de nachttemperatuur algemeen te laag is voor het garanderen van een vlugge en regelmatige kieming van het bonenzaad. Om een goede opkomst te waarborgen is het gebruik van ACRYL-vliesdoek dus een absolute aanrader.

We onderscheiden verschillende groepen bonen

  • Stok-, stoksnij- of staakbonen zijn bonensoorten die van nature langs stokken of staken klimmen. Stoksnijbonen hebben lange, platte, brede peulen en ze worden altijd voor het gebruik gesneden. De peulen zijn langer dan van stamsnijbonen. Je kan met stokbonen op een kleine oppervlakte toch een grote opbrengst halen. De planten vormen daartoe ranken. Denk erom dat de bonen langs de staken erg veel wind vangen.
     
  • Stamslabonen of struikslabonen hebben een kortere groeitijd dan de stokslabonen. Als u half maart in de serre zaait, kunt u in juni al oogsten. Normaal wordt er gezaaid van half mei tot einde juli. De oogstperiode valt dan van augustus tot de eerste nachtvorst invalt. De moderne zaaimethode is 45 cm tussen de rijen en in de rij op iedere 8 cm één boontje, of 3 zaden bij elkaar op 25 cm.
     
  • Stamsnijbonen of struiksnijbonen zijn heerlijke malse groenten die regelmatig geplukt moeten worden om de bonen niet te hard te laten worden. Als u half maart in de serre zaait, kunt u in juni al oogsten. Normaal wordt er gezaaid van half mei tot einde juli. De oogstperiode valt dan van augustus tot de eerste nachtvorst invalt. De moderne zaaimethode is 45 cm tussen de rijen en in de rij op iedere 8 cm één boontje, of 3 zaden bij elkaar op 25 cm.
     
  • Droogbonen zijn hardschillige bonen, waarvan de volgerijpte en gedroogde zaden kunnen bewaard worden en later gekookt gegeten. De teelt en de zaaiwijze is volkomen gelijk aan die van de stamslabonen, alleen blijven de rijpe peulen aan de planten hangen om op het veld na te rijpen.

Rassen

droogbonen, struikbonen Phaseolus vulgaris ´Borlotto´ is een gekleurdzadige droogboon die ook in een jong stadium reeds groen kan geoogst worden. Als halfrijpe bonen worden ze als een échte lekkernij bereid. Als droogboon kunnen ze lang bewaard worden. De bonen zijn aantrekkelijk gevlekt zoals bij Mexicaanse bonen. Peulen tot 13 cm groot. Deze platte bonen zijn zonder draad rijp in 55 dagen.
droogbonen, struikbonen Phaseolus vulgaris ´Groene Flageolet´ is een ras met een zeer hoge opbrengst. Zeer compacte planten. De peullengte kan tot 12 cm bedragen met daarin ongeveer 8 bonen die zeer lekker van smaak zijn. Laat de bonen aan de stam laten afrijpen om zo na enkele dagen na het oogsten de bonen te doppen. Ze zijn lang bewaarbaar.
droogbonen, struikbonen Phaseolus vulgaris ´Witte Eiboon´ is een ras met zuiver witte bonen. Zeer compacte planten. Laat de bonen aan de stam afrijpen om zo na enkele dagen na het oogsten de bonen te doppen. Ze zijn lang bewaarbaar.
pronkboon Phaseolus coccineus ´Goliath´ is een Spaanse pronkboon met opvallende rode bloemen. Deze pronkboon produceert 30-40 cm lange peulen die goed eetbaar zijn als snijboon of in hun jong stadium in stukjes gesneden. Phaseolus coccineus, stamt uit Zuid-Amerika. De peulen kunnen in een jong stadium als snijboon worden gegeten. De grote zaden kunnen in salades worden verwerkt. De boon kan worden gebruikt als surrogaat voor gezoet van koek- en taartvullingen. Er zijn rassen met witte en donker gevlamde zaden die respectievelijk wit en rood bloeien.

Pronkbonen dienen vaak als windschut voor andere stokbonen.

Zaaien

Met het zaaien kan eind april of begin mei worden begonnen. Er wordt rechtstreeks in 8 of 10 cm potten gezaaid, waarbij je 3 à 4 zaden per pot zaait. Bij een temperatuur van 20° C kiemt het zaad snel, maar een dergelijk hoge temperatuur is voor het kiemen niet noodzakelijk. Bij het ter plaatse zaaien in de vollegrond , worden er maximaal 3 à 4 zaden per stok gelegd en bij de teelt aan touwen 2 zaden op 20 à 25 cm. Door het gedurende één nacht voorweken in lauw water, kan de kieming eveneens worden versneld.

Pronkboon verdraagt iets meer kou dan andere bonen en kan dus begin mei worden gezaaid. Daar staat echter tegenover dat bij het vroeg zaaien in de zomer bloemrui kan optreden en er sprake is van een slechte vruchtzetting. Een late zaai in de tweede helft van juni voldoet beter. Wanneer het gevaar voor nachtvorst is geweken, dus veelal na half mei, kan er worden geplant.

Bij de teelt aan stokken bedraagt de afstand 60 x 60 tot 80 x 80 cm. Voor het telen aan draad, wordt de rijenteeltmethode toegepast. Het plant verband bedraagt 1,20 m x 20 cm.

Bemesting

Een humusrijke bodem en een beschutte ligging genieten de voorkeur voor het telen van pronkbonen. Voor het begin van de teelt wordt er 60 à 70 g per m2 12+10+18 gestrooid. Ook kan er 40 g/m2 worden gestrooid als basisbemesting en nog eens 30 g/m2 bij het begin van de bloei. Vanaf een groeilengte van 20 cm kunnen de bonen licht worden aangeaard. De grond dient te worden los gehouden en vrij van onkruid te blijven. Vooral bij het begin van de bloei moet de vochtvoorziening goed zijn. Bij aanhoudende droogte vallen de jonge peulen af. Ook een gebrek aan voedingsstoffen kan het afvallen van de bloemen en jonge peulen veroorzaken.

Leiden

Voor de teelt aan draad en touw worden er meestal grote houten palen gebruikt, die circa 50 cm diep in de grond worden geslagen op een afstand van 3 tot 5 meter. De bovenkant van de palen moet nog net met de hand kunnen worden bereikt. 15 cm boven de grond, alsmede aan de bovenkant van de palen brengt u twee horizontaal lopende ijzerdraden aan. Tussen deze draden worden de touwtjes gespannen. Langs deze touwtjes slingeren de planten zich omhoog. De eindpalen moeten stevig worden verankerd, om doorhangen te voorkomen. Af en toe moeten de planten bij het klimmen worden geholpen. U dient de ranken altijd linksom in het touw te draaien, dus tegen de zon in.

Oogsten

In een onvolgroeide groene toestand worden de peulen geoogst. In een later stadium wordt er een perkamentachtig vlies in de peul gevormd, dat niet gaar kookt. Voor de teelt van rijp zaad moet u wachten tot eind september. De droge peulen kunnen in één- of twee keer worden geoogst. Direct dorsen is niet noodzakelijk, u kunt de zaden vrij lang in de peulen bewaren. Het gedroogde zaad wordt vervolgens in papieren of linnen zakjes op een droge en vrij koele plaats bewaard.

staaksnijboon, stoksnijboon Phaseolus vulgaris ´Pursan´ is een stoksnijboon met mooie, zachtvlezige grote peulen die 22 tot 26 cm lang kunnen zijn en 19 tot 24 mm breed. De opbrengst is zo groot dat de peulen met handenvol kunnen geplukt worden. De productie start vroeg en gaat lang door.
staaksnijboon, stoksnijboon Phaseolus vulgaris ´Donna´ is een nieuw ontwikkelde stoksnijboon die goed groeikrachtig is, met een lange en snelle productie aan malse mooi, gevormde peulen met de goede en typische smaak van snijbonen. Een aanrader.
staakspekboon, staakboon Phaseolus vulgaris ´Neckargold´ is een stokboon met lange, diepgele, malse peulen die zonder draad kunnen geteeld worden. De lange vlezige peulen hebben een gemiddelde lengte van 22 à 24 cm. Het is een stevig planttype met een diepe beworteling.
staakspekboon, staakboon Phaseolus vulgaris ´Pastoral´ is een opgemerkte nieuwkomer als fijne prinsessenboon. Onbetwist één van de fijnste maar ook smaakvolste staakboon die er op dit moment zijn. Produceert lange fijne bonen van 20 à 24 cm.Het is een gezond en groeikrachtig gewas dat in staat blijkt opmerkelijke opbrengsten te leveren.
staakspekboon, staakboon Phaseolus vulgaris ´Negrital´ produceert bonen die diepgroen van kleur zijn, zeer lang en malsvlezig met een goede bonensmaak. Heeft een sterke weerstand tegen ongunstige weersinvloeden. Een zeer productief ras.
stamboon, struikboon Phaseolus vulgaris ´Antwerpse Noordster´ is uitermate geschikt voor de diepvries. Produceert lange en brede, sabelvormige sluimen. Vroege soort met zeer goede smaak en witte zaden.
stamsnijboon, struiksnijboon Phaseolus vulgaris ´Slenderette´ is geschikt voor de biologische teelt. Het is een allervroegste, gezonde tuinderselectie. De prinsessen zijn iets ovaal en heldergroen (11-13 cm lang).
stamsnijboon, struiksnijboon Phaseolus vulgaris ´Roma II´ geeft brede, malse snijbonen die lichtgroen van kleur zijn. Dit is een opmerkelijk smaakvolle struiksnijboon die stevige struiken vormt met goede opbrengsten van brede malse peulen.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Yaris´ is een zéér fijne Franse naaldboon met peulen tot 12 cm lang en mooi gevormde rechte peultjes. Middeldonkergroen van kleur. Hoogdragend. Stevige planttype met hoge ziekteresistenties. Geschikt voor diepvries.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Argus´ is een laagblijvend naaldboontje zonder draad met zeer lange, rechte sluimen, diepgroen en zonder draden. Het is een weelderig en gedrongen gewas met een buitengewone opbrengst. Groene peulen zonder draad met donkerbruin zaad.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Orinco-Wax´ is een fijne en erg smaakvolle boterboon. De peulen blijven opmerkelijk lang mals en vlezig zonder draad. De boontjes zijn felgeel, fijn gevormd en rond met een peullengte van 14 tot 16 cm.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Paloma´ is een echte aanrader als uitzonderlijk vroege struikboon. Dit ras kan tot 14 dagen vroeger geoogst worden door zijn opmerkelijke weerstand tegen slecht weer en koude. De boontjes zijn donkergroen van kleur, 14 cm lang en 7 à 8 mm dik. Ze blijven lang mals en vlezig, hebben een voortreffelijke smaak en zijn absoluut draadloos. Vormen ook geen vlies bij late pluk.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Pongo´ is een Franse naaldboon met mooi gevormd gekleurd zaad met een fijne bonensmaak. Zeer gezond en bladrijk gewas dat hoog productief is. De boontjes zijn middelfijn en ongeveer 18 cm lang met een diepgroene kleur. Weerstaat erg goed aan minder gunstige weersomstandigheden.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Purple Queen´ is een aloud ras. De bonen zijn mooi van vorm. De struiken zijn productief en redelijk goed bestand tegen koude voorjaarstemperaturen en slecht weer. De purper gekleurde peulen koken groen af en bezitten een opmerkelijk goede bonensmaak, wat door tal van liefhebbers wordt gewaardeerd. Bonen zonder draad die gemakkelijk plukbaar zijn. Aanbevolen voor vers gebruik.
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Tarot´ is een aantrekkelijke gekleurdzadige Franse naaldboon met een uitzonderlijke smaak en een ware voltreffer op culinair gebied. De peulen zijn bijzonder mooi gevormd, lang en slank: 18 à 20 cm en fijn met diepgroene kleur. Ze zijn volkomen draadloos en blijven lang mals en vlezig, hierdoor kan de plukperiode ruim worden gespreid. Voor de liefhebbers van de gekleurdzadige rassen is dit zeker het absolute topras
struikboon, struikprinses, slaboon Phaseolus vulgaris ´Boterkoning´ is een prinsesboon met een gele sluim zonder draden die mols en vlezig blijven tot het zaad zich in de peul vormt. Het is een goede boterboon. De kleur van de peul maakt deze soort zeer populair. Wit zaad.

Zaden bestellen

  • https://www.somers.be/

De hierboven behandelde planten zijn beschikbaar als uitgebreide plantenfiches van het seizoen 2007 in de downloadfile van deze maand maart 2007 en bevatten zaaischema´s en zaai-instructies. Ze zijn dan ook apart raadpleegbaar na installatie op je harde schijf (zie instructies tijdens de setup procedure). Bestaande TK-PLANTENGIDS CD-rom eigenaars updaten hiermee hun harde schijf programma. TKPLUS abonnees of TK-Plantengids HD eigenaars kunnen deze plantenfiches downloaden, na inloggen op tuinkrant.com, en installeren op hun harde schijf. Voor info over deze cd-rom zie