In 1992 kreeg ik de kans om een daktuin te ontwerpen en aan te leggen in het centrum van Antwerpen. In het begin van dat jaar werd ik gecontacteerd door de opdrachtgever, die me zei dat hij een authentieke Engelse tuin wou op een beperkte oppervlakte. Voor het eerste verkennend gesprek bezorgde de cliënt mij een adres in het centrum van Antwerpen. Ik veronderstelde dat we van daar uit samen naar de plaats van de opdracht zouden rijden. Maar daar kreeg ik de vraag om even een kijkje te nemen op het dak van zijn pakhuis. Het was niet de eerste keer dat ik een daktuin zou tekenen en aanleggen. Maar het was, tot dan, wel de grootste en meest uitdagende opdracht om uit te voeren.
Het pakhuis stamt nog uit de tijd dat architecten nog geen betonstudie konden maken van de draagkracht. Zij gingen ervan uit dat “meer is beter” de juiste aanpak was. Door de enorme draagbalken was er geen beperking voor wat het gewicht van de tuin betrof. Voor mij het startschot om hardop te dromen en volop te schetsen.
Op het dak bevond zich enkel een gebouwtje waarin vroeger het mechanisme van de lastenlift was ondergebracht. Er was bijna geen dakrand en er stond een flinke wind. De opdrachtgever wilde, ondanks zijn 3 kleine kinderen, zo weinig mogelijk aan die dakrand veranderen om het prachtige uitzicht op de stad niet te verliezen. Een groene afsluiting mocht er wel komen. Uiteindelijk zijn we tot een compromis gekomen en werden er stevige ijzeren kooien gemaakt, op de dakrand geplaatst en begroeid met klimop.
De eigenaar stond open voor alle suggesties. Het is dan ook een prachtige samenwerking geworden.
 |
| Klik op afbeelding voor een vergrote weergave van het grondplan |
Er werd besloten om het lifthokje te vergroten en het het uitzicht te geven van een oud schuurtje. Dus met een doorgebogen dak uit gerecycleerde pannen. In deze stal staan nu 2 schapen tezamen met eenden, duiven, kippen en fazanten. Zelfs veldmuizen zie je af en toe. Alle dieren mogen vrij rondlopen op het dak. Op een terras in authentieke klinkers werd een gerestaureerde serre uit Overijse aangebouwd, uiteraard met druiven. Er worden ondertussen ook kiwi’s in gekweekt.
Bij de plantenkeuze heb ik bewust gekozen voor een heel mengelmoes om op slechts 237 m² dakoppervlakte, het gevoel van een Engelse border te krijgen. Er zijn beuk, rozelaar en hortensia’s naast lavendel, eendagslelies en hosta’s. Als klimmers zijn o.a. Clematis, Geiteblad, en aan het ijzeren prieel een blauwe regen. In deze cottage tuin staan er ook een notelaar, aalbessen, kruiden en rabarber. De eigenaar kweekt er ook wat sla, pompoenen en boontjes die tezamen met de verse eitjes van de kippen gegeten worden.
 |
In één van de hoeken van het dak werd een muurtje geplaatst met daarachter eerst 3, nu nog 2, pruimenbomen om zo de illusie te geven dat er nog een boomgaard is. De bijenkorven aan de ingang zijn leeg maar mochten niet ontbreken om de sfeer te scheppen. In een andere hoek plaatste ik een extra folie om zo een klein vijvertje te creëren. Dat is ondertussen dichtgeslibd en nogal moerassig geworden. De eigenaar zette er kikkers, padden en salamanders, die goed kweken. Een Vlaamse waterpomp in speksteen staat er tegen de muur. en een fries hek mocht niet ontbreken, de bijenkorven zijn leeg maar dragen bij tot de sfeer van de tuin.
Men moet op de toppen van zijn tenen gaan staan om over de haag te kijken om te beseffen dat men niet met de voeten op de begane grond staat. Dus: ´opdracht volbracht´.
Nu: ontwerpen is één zaak, aanleggen een andere.
Gelukkig moest, doordat we een grote kraan konden plaatsen, niet alles door de liftkoker.
De werken trokken heel wat kijklustigen. De één al met meer ´goede raad’ dan de andere.
Het weer was ons niet gunstig gezind. De eerste lagen konden we vrij vlot plaatsen, maar bij het storten van het substraat gingen de hemelsluizen open. Die laatste laag is net de moeilijkste om goed over het dak te verdelen. Er werden gazonrollen geleverd maar omdat de ondergrond niet klaar was, moesten we snel een oplossing vinden. Eén van de onderste verdiepingen, in hetzelfde gebouw, stond leeg en daar hebben we de grasmatten, op plastiek, opengerold, dagelijks besproeid en kunstmatig belicht. De oude Friese poort viel tijdens het omhoog takelen, toen ze net boven het dak hing, in stukken uiteen. Ondanks nog een aantal kleine ongemakken is het eindresultaat toch nog meer dan behoorlijk te noemen.
 |
Daktuinsystemen
Er zijn verschillende daktuinsystemen op de markt. Behalve de prijs hebben ze allemaal gemeen dat de opbouw gebeurd door het aanbrengen van verschillende lagen bovenop de dakdichting (waterkerende laag)
 |
1 : toplaag: die kan bestaan uit planten in substraat, verhardingen, waterpartijen, parkings enz.
2 : filterdoek: om ervoor te zorgen dat het toplaag en de drainagelaag van elkaar gescheiden blijven.
3 : een drainagelaag, die dient om het water zo snel mogelijk af te voeren.
4 : een beschermlaag om eventuele beschadigingen aan de dakbedekking te vermijden en om de druk tegen opstaande randen te verminderen.
5 : een wortelvaste laag, die zorgt ervoor dat de plantenwortels de dieper gelegen lagen niet kunnen beschadigen.
6 : een waterdichte laag.
Nominaties
In de wedstrijd van de Stad Antwerpen: “Op zoek naar de mooiste woning of tuin” behaalde Nadine Wiggers met dit project een geldprijs en een professionele fotoreportage.
Bron: Nadine Wiggers
