Traditionele methoden van omgaan met plagen is vaak gericht op de plaag zelf en op het verwijderen of doden hiervan. Gezien vanuit een ecologische invalshoek maakt de plaag deel uit van een keten van omstandigheden waarbij de omstandigheden voor de plaag gunstig zijn. Door een of enkele omstandigheden te wijzigen kan de plaag zich niet handhaven of zal verdwijnen. Uiteraard is hier meer achtergrondkennis voor nodig maar veelal kunnen door zich te verdiepen in zaken als gezonde grond, juiste standplaats zowel rekening houdend met de gewenste grondsoort als met zon of schaduw en wind of tocht de meeste plagen eenvoudig worden voorkomen. Door bij de plantenkeuze op te letten of deze gevoelig zijn voor bepaalde ziekten kan veel ergernis voorkomen. Voor balkontuinen en binnenshuis zullen deze tips aangepast moeten worden.
Compost
Goede grond is het geheim van gezonde planten. Compost is hierbij onontbeerlijk. Werk de compost door de toplaag bij zware of juist heel lichte grond of gebruik het als mulchlaag (afdeklaag).
Gier
Watergeven met mestthee of brandnetelgier (buiten) geeft voedingsstoffen via het blad aan de plant maar gaat ook parasitaire schimmels tegen die zich op het blad vestigen. Maak een border met inheemse wilde planten, bloemen en "onkruiden" als schuilplaats voor nuttige insecten.
Ook waterpoelen voor padden en kikkers (beide insecteneters) kunnen nuttig zijn. Let op dat het geen broedplaats wordt voor steekmuggen.
Planten
Plant afrikaantjes, basilicum, uien, knoflook, rozemarijn of andere afschrikkende planten in de buurt van planten die gemakkelijk worden aangetast door bepaalde insecten. Bladluizen hebben een hekel aan de geur.
Wees creatief, ga altijd na of iets anders kan dan gewoon is.
Vraag je af wat het probleem is voordat naar een oplossing wordt gezocht.
Vaak is de simpelste oplossing de beste.
In de siertuin
Houd planten in de gaten en kijk in uw omgeving naar dezelfde planten in andere tuinen. Zien deze er in het algemeen prima uit vraag u dan af of de standplaats wel geschikt was of de bodem een goede en gezonde samenstelling heeft. De standplaats is ruw in te delen naar de hoeveelheid licht, warme/koele standplaats en tochtige of windstille plaatsen. De bodem kan bij veel huizen tijdens de bouw volledig dicht zijn gereden waardoor water niet af kan vloeien in natte perioden maar in droge perioden ook niet naar boven kan.
Een graadmeter voor voldoende humus in de bodem om voeding vast te houden en een gezond bodemleven zijn regenwormen, als deze in grote hoeveelheden voorkomen zit het in het algemeen met de bodem wel goed. Als aan de standplaats weinig valt aan te merken zult u de plant zelf eens onder de loep moeten nemen.
Vaak wordt bij aanschaf een keus gemaakt op kleur en bloeitijd bij aanschaf en krijgt u uiteindelijk bijvoorbeeld een roos die wit of gevlekt zwart blad heeft of bloemen met een bruine rand. Zijn er planten in uw tuin en omgeving die er mooi of juist slecht uitzien probeer achter de naam te komen en maak hiervan dan een aantekening.
De manier om teleurstellingen voor komend jaar te voorkomen is kennis voor aanschaf. Ziet u een leuke plant lees er dan eerst iets over (in onze Tuinkrant bijvoorbeeld) of vraag informatie in een goed tuincentrum. Laat u niet leiden door ‘Budgetopruiming’ en andere opruimkreten, goedkoop is uiteindelijk niet de kwantiteit maar de kwaliteit. De verkopers hebben dan of geen tijd voor u of weten er weinig van en bedenk dat een miskoop, altijd duur is.
Gazon
Gazons en borderplanten die regelmatig met kunstmest worden bijgewerkt hebben zwakke wortels omdat ze niets hoeven te doen. Zwakke wortels geven allerlei problemen als beschadiging bij spelen of belopen van gazons, onkruiden, uitdrogen, ziekten en plagen krijgen gemakkelijker vat op zwakke planten. Laat snoeisel of maaisel liggen (als het een dunne laag is), groene delen bevatten veel stikstof dat door vertering langzaam wordt teruggegeven aan de grond.
Besluit
Gebruik eerst de simpelste methoden bij plagen:
1. Een forse waterstraal tegen bladluizen is vaak voldoende om de meeste te verwijderen waarna lieve heersbeestjes en andere insecten het restant wel aankunnen.
2. Spiritus en zeep is goed bruikbaar maar wel schadelijk voor alle andere insecten.
3. Soda recepten tegen meeldauw op rozen ed. maar ook Equisetumthee van paardenstaart werkt hiertegen.
Bronnen:
Deze selectie van tips is vertaald uit publicaties van het Rodale Institute.
Frits van der Laan 2002 – bewerking RVO 2008
