De Styrax of storaxboom bestaat uit ongeveer 130 soorten bladverliezende en wintergroene struiken of kleine bomen vormen samen dit geslacht dat voorkomt in een groot deel van het Amerikaanse continent en oostelijk Azië. Eén soort is inheems in Europa. Enkele bladverliezende soorten uit de gematigde zone. Ze zijn in cultuur vanwege hun attractieve, iets hangende bundels met witte bloemklokjes die bloeien op het hout van het vorige jaar. De bladeren zijn enkelvoudig en staan verspreid. De bloemen zijn tweeslachtig, meestal 5-tallig, alleenstaand of in pluimen of trossen met een klokvormige bloemkroon die diep gedeeld is. De vruchten zijn een droge, ongevleugelde steen vrucht.
Deze planten geven de voorkeur aan een koele, vochtige, goed doorlatende grond en houden van koele, vochtige zomers. De vermeerdering geschiedt door zaad of zomerstek. Behalve een (kleine) kans op luis kennen deze planten geen specifieke ziekten.
Nut
Het voornaamste product is hars: het gewoonlijk zachte hout is van weinig belang. De tropische Styrax benzoin levert hars die verhandeld wordt als benzoë en wordt medicinaal toegepast in kloosterbalsem. Ook voor wierook gebruikt men dit hars. Men verkrijgt dit harsdoor verwonding van de schors, met name in landen als Thailand, Sumatra en Bolivia. Men vindt die bomen hier en daar in laagland regenwouden. Ze zijn daar niet algemeen voorkomend. De productie berust op voortdurend zorgvuldig insnijden.
Styrax officinalis uit het Middelandsezee gebied levert storax (hars) dat als antisepticum, inhaleer en slijmoplossend middel wordt toegepast.
Sortiment
Een aantal van deze bijzondere planten zijn in cultuur en in goed gesorteerde tuincentra verkrijgbaar:
Styrax americanus is, zoals de naam al aangeeft, een soort uit Noord-Amerika, voornamelijk voorkomend in de staten Virginiana, Florida en Arkansas. Het is een breed uitgroeiende, sterkvertakte, bladverliezende struik met kale bruingrijze twijgen. De bladeren zijn 3-7 cm lang en 1.5-3 cm breed, elliptisch, naar beide zijden steeds puntig toelopend met een fijn gezaagde rand, aan de bovenzijde heldergroen, de onderzijde lichter. Bloeit in mei en juni met witte, klokvormige bloemen, alleenstaand of 2 tot 4 bijeen aan korte zijtwijgen. Kelkbladen klein, spits toelopend, bloemkroon tot 1.5 cm lang, bijna tot aan de basis gelobd, lobben sterk terug geslagen. De daarop volgende vruchten zijn 6-8 mm lang,ovaal en behaard.
Is sinds 1765 in cultuur. Verlangt een beschutte standplaats.
Stryax hemsleyana is een hoog opgroeiende, bladverliezende struik die in cultuur 4-5 m hoogkan worden. De jonge bruine twijgen zijn met sterharen bezet, maar worden spoedig kaal. Bladeren meestal omgekeerd eivormig, 6-12 cm lang, fijn gezaagd, glanzend groen, in de herfst naar goudgeel verkleurend. Bloeit in mei en juni met meestal 6-20 bloemen bijeen in tot 15 cm lange trossen met een tot2.5 cm grote bloemkroon. De vruchten zijn tot 1.5 cm lang, omgekeerd eivormig. Deze mooie soort bloeit zeer rijk met zuiver witte bloemen. Het natuurlijk verspreidingsgebied is het midden en westen van China. Is in 1900 geïntroduceerd door Wilson.
Styrax japonicus is de meest voorkomende soort in cultuur. Het is een breed uitgroeiende, bladverliezende struik tot 5 m hoog wordend. De lichtgroene bladeren zijn tot 8 cm lang, spits of toegespitst aan de top. Bloeit in juni en juli zeer rijk met licht geurende, witte bloemen in hangende trosjes van drie of zes stuks. De bloemkroon is tot 1.5 cm lang, wasachtig wit, de kroonlobben niet of nauwelijks teruggeslagen. De eivormige vrucht is tot 1.8 cm lang. Zoals de naam al aangeeft komt deze soort van nature voor in Japan, maar ook in midden China en Korea.
Van deze soort zijn enkele cultivars verkrijgbaar:
´Emerald Pagode´ is een mooie compacte vorm.
´Pendulus´ is een vorm met afhangende takken (treurvorm).
´Pink Chimes´ heeft roze bloemen.
 |
Styrax obassia vormt een brede opgaande, bladverliezende struik tot 3 m hoog met eerst zachtbehaarde, later geheel kale twijgen. De bladeren zijn zeer kort gesteeld, 7-16 cm lang, ovaal of rond eivormig, meestal kort toegespitst, bovenzijde donkergroen, onderzijde grijsgroen.
Bloeit in juni zeer rijk met zuiver witte bloemen in tot 20 cm lange, iets overhangende trossen. De bloemkroon is tot 1.5 cm lang; de kelk is zeer kort getand. De eivormige vrucht is tot 2 cm lang. Ook deze soort is inheems in Japan, Korea en N. China.
Styrax officinalis is een bladverliezende struik of kleine boom tot 6 m hoog. De slanke takken zijn eerst viltig, later geheel kaal. De hartvormige bladeren zijn ruim 5 cm lang en breed en witviltig bij het uitkomen. Bloeit in juni in korte, eindstandige trossen van 3- 8 stuks. De bloemen zijn wit en geuren sterk. Ze worden gevolgd door bolvormige vruchten.
Het natuurlijk verspreidingsgebied is Zuid-Oost Europa en zuidwestelijk Azië. Styrax of storax is de al in de oudheid bekende hars van de Styrax officinalis. De welriekende bruinrode harsachtige stof, Styrax balsem genaamd, wordt gewonnen door het uitkoken van het verwonde hout of door hard op de schors te slaan, hierdoor vormt zich de balsem onder de schors .
Styrax wilsonii is een opgaande bladverliezende struik tot 3 m hoog met sterk afstaande twijgen. Deze twijgen zijn blijven grijs behaard. De bladeren zijn zeer kort gesteeld, tot 2.5 cm lang en naar beide zijde puntig toelopend met een ongelijk vertande bladrand; aan beide zijde behaard. De bloemsteel is zeer dun en is evenals de kort getande kelk blijvend behaard. Bloemkroon wit, tot 1.5 cm groot met een opvallende gele kelk. Deze worden gevolgd door 8 mm lange, eivormige vruchten. Het natuurlijk verspreidingsgebied is het westen van China. Werd in 1908 ingevoerd door Wilson voor het Arnold Arboretum in de Verenigde Staten.
 |
Meer informatie over de verkrijgbaarheid kunt u vinden op esveld.nl en plantentuin oirsprong.nl
Bronnen Arjan Laros 2002, fotomateriaal Arjan Laros en RVO, bewerking RVO 2008
