In iedere tuin en op elk balkon is er wel een plekje voor: een pot met daarin een mooie bessenstruik. De vruchten zijn behalve lekker, ook een verwennerij voor het oog. Zowel de kruisbes, de zwarte bes als de witte en de rode aalbes zijn vertegenwoordigers van de Ribesfamilie. Deze veelzijdige, gezonde snoepfabrieken staan daarom gezamenlijk model voor Plant van de maand april. De kruisbes (Ribes uva-crispa) is lekker zoet oogstbaar vanaf half juli. Eind mei of begin juni oogsten kan echter ook. Direct van de struik zijn de bessen wel erg wrang, maar halfrijp zijn ze goed te verwerken tot bijvoorbeeld compote.
De kruisbes wordt niet veel hoger dan 1 m. Zonder snoei vertakt hij wel erg dicht. Dat is gezien de stekels niet handig bij het oogsten. Rigoureuze snoei, direct na de oogst, is dan ook niet overbodig. Laat het liefst enkele hoofdtakken staan. Zo’n snoei zal het aantal vruchten ook nauwelijks benadelen, want deze groeien toch alleen aan jonge takken die nog aangroeien vóór het komende oogstseizoen. De in april verschijnende bloemetjes hebben geen last van vorst. Wel kan erg natte grond de bloei benadelen. Zorg dus voor een lichte, doorlatende grond op een zonnig plaatsje.
Zoete zonnestralen
Bij het zien van een aalbes kijken mensen wel eens zuur. Een goede aalbes kan echter heerlijk zoet zijn. Een zonnig plekje is hiervoor wel een vereiste. Bij de pluk moet je de vogels natuurlijk voor zijn. Witte aalbessen worden veel minder door vogels geroofd.
Goede witte aalbessen zijn Ribes ‘Witte Parel’ en ‘Blanka’.
Wie lang van rode aalbessen wil genieten, plant zowel vroege, middentijdse en late soorten aan. In gelijke volgorde zijn dit ‘Jonkheer van Tets’, ‘Rolan’ en ‘Roodneus’.
Een oudere aalbes die lekker de ruimte heeft, kan per jaar wel 5 tot 7 kilo vruchten opleveren. Zo’n grote struik vult echter in één keer een half balkon. ‘Jonkheer van Tets’ is een betere keus voor op het balkon. Zijn buigzame takken kunnen namelijk eenvoudig door de balustrade worden gevlochten; een balkonhek dat nog wat oplevert ook. Voor in pot op het terras zijn ‘Rolan’ en ‘Roodneus’ leuke soorten. Ze zijn er zelfs op een stammetje.
De zwarte bes (Ribes nigrum) is een vreemde plant. In tegenstelling tot bijna alle andere planten mag deze struik namelijk iets dieper worden geplant. Normaal gesproken moet u de plant in de tuin even diep planten, als dat hij ook in de pot of op de kwekerij stond. Dit is te zien aan het kleurverschil van de bast. Plant de zwarte bes gerust 10 cm dieper. Zo maakt hij vanuit de grond veel meer sterke, nieuwe takken aan. Op deze manier kan een volwassen struik tot 6 kilo vruchten per jaar opleveren. Deze bessen kunnen worden verwerkt tot sap, likeur of gelei. De rassen ‘Black Reward’ en ‘Öjebyn’ zullen u zeker niet teleurstellen.
Meer bessen: langere oogst
Door de vele soorten bessen is een lang oogstseizoen mogelijk. Zoek bijvoorbeeld twee bessen met elkaar opvolgende oogstperiodes, en u kunt weken lang vitamine C van eigen bessenstruiken plukken. Andere gezondheidbrengers zijn bijvoorbeeld aardbeien. Ook hiervan kunt u over een lagere periode plukken. Dit komt doordat er eenmaal dragende soorten zijn en soorten met twee oogsten. Voor frambozen geldt hetzelfde. De eerste frambozen zoals ‘Malling Promise’ en ‘Tulameen’ zijn in juni al heerlijk zoet. ‘Zefa Herbsternte’ en ‘Autumn Bliss’ zijn hekkensluiters en rijpen van augustus tot in november. De Japanse wijnbes en de braambes kunnen uitstekend samen met de framboos in een wilde haag worden toegepast.
De ‘eco-bes’
De naam Ribes nidrigolaria zal u niets zeggen. Maar misschien heeft u wél eens van de naam jostabes gehoord. Kwekers hebben geprobeerd om goede eigenschappen van verschillende bessen als de zwarte- en de aalbes te verenigen in één soort. Dat is met de jostabes heel aardig gelukt. De forse struik levert ieder jaar weer een flinke hoeveelheid dikke, zwarte bessen. Grootste voordeel is toch wel de ongevoeligheid voor ziekten als meeldauw, zuilroest en galmijt. Een milieuvriendelijke teelt van deze struik is dus heel goed mogelijk.
Bron Geert Devriese
