Alstroemeria´s behoren tot de leliefamilie en zijn prachtige, decoratieve, knolvormende vaste planten voor de border. Ze zijn geschikt voor een iedere goed doorlatende tuingrond. Vooral de eerste jaren moet je ze goed afdekken in de winter, daarna zijn ze beter winterhard. Afdekken kan je met bladeren of stro. Dit geslacht telt ongeveer 50 soorten waarvan de meeste thuishoren in Zuid- en Midden-Amerika. De naam verraadt de verwantschap met de lelieachtigen. Vele soorten bezitten exotisch aandoende, opvallend getekende bloemen met kleuren gaande van geel tot lavendel. Kenmerkend zijn de gedraaide bladeren, waarbij de onderzijde van het blad naar boven gekeerd is. De broze wortels moeten bij het planten voorzichtig behandeld worden. Sommige soorten zaaien zichzelf uit. Zo zijn in Californië de soorten A. ligtu en A. pulchella bijna als onkruid wijdverspreid.
Alstroemeria is afkomstig uit de koele berggebieden van Brazilië, Peru en Chili. De bloem is genoemd naar de Zweedse rechtsgeleerde en onderzoeker Clas Alstroemer (1736-1794), die de bloem in Chili ontdekte. Hij was een leerling van Linnaeus. De bloem kreeg de naam Alstroemeria aurantiaca. Aurantium is de Latijnse naam voor sinaasappel, wat duidt op de oranje kleur van de bloem.
Alstroemeria auranticum wordt nu aangeduid als Alstroemeria aurea. Het is enkel deze soort en zijn cultivars die in aanmerking komen voor gebruik in onze tuin. De overige soorten, en voornamelijk de Alstroemeria hybriden, worden vooral geteeld als snijbloem en zijn niet winterhard genoeg voor gebruik in de tuin. Alleen al in Nederland zijn voor de snijbloementeelt, meer dan 100 hectare in cultuur. In de rest van de wereld nog eens meer dan 400 ha. Die snijbloemenmarkt groeit nog steeds door die grote troef: incalelies hebben mooie, lange bloemstengels met een lange houdbaarheid, dus bloemen waar de consument volop kan van genieten.
Alstroemeria´s zijn in de tuin echter geen makkelijke planten. Heeft u groene vingers en ben je een échte plantenliefhebber dan mag de incalelie zeker niet in je tuin ontbreken en moet je hem zeker eens uitproberen.
Standplaats
Alstroemeria verlangt een warme, beschutte standplaats in de zon of in de halfschaduw. De grond moet doorlatend zijn, kalkarm, maar rijk aan voedingsstoffen en humus. Ze slaan moeilijk aan, maar dan verspreiden ze zich snel en zijn ze soms wel eens te uitbundig. In groepen harmoniëren ze bijzonder mooi met bijv. Agapanthus, Campanula lactifolia en Jacobsladder.
Zorgen
Verwelkte bloemstelen altijd terugsnoeien tot op de grond !!! De broze wortels moeten bij het planten voorzichtig behandeld worden, kies bij voorkeur planten uit grotere potmaten in container.
Alstroemeria aurea en cultivars
Deze soort en zijn cultivars zijn de enigen onder dit geslacht die bruikbaar zijn in onze tuin, en welbepaald omdat het de enige soort is die, mits een goede winterbedekking, als winterhard kan worden beschouwd.
 |
Alstroemeria aurea
Synoniem: (A. aurantiaca) Alstroemeria aurea is de meest winterharde en groeikrachtigste soort. Deze nuttige planten bloeien in lichtoranje of donkeroranje. Het is een snelle groeier die ook snel gaat uitstoelen. Alstroemeria aurea is inheems in Zuid-Chili. Bladeren lancetvormig aan stengels van 60 tot 90 cm lang. Bloemen 3-4 cm: de buitenste kroonbladen hebben groene toppen. Doet het goed in de volle grond in de zon of halfschaduw. Dit is de meest winterharde soort voor onze contreien. In de winter steeds de wortels met een dikke mulchlaag beschermen. |
| Alstroemeria aurea ´Dover Orange´
Nederl. naam: inca-lelie Deze cultivar is diep en vol van kleur. Heeft heel apart vlammende scharlaken kleuren met een vreemde, maar mooie bleekroze combinatie. Verlangt veel zon. |
|
| Alstroemeria aurea ´Lutea´
Nederl. naam: inca-lelie |
|
| Alstroemeria aurea ´Orange King´
Nederl. naam: inca-lelie ´Oranje King´ is de meest gekende en aangeboden cultivar in onze contreien, en is bijzonder mooi te combineren in een vasteplantenborder. |
|
| Overige te vermelden cultivars zijn nog
Alstroemeria aurea ´Moerheim Orange´ |
De minder courante soorten
| Alstroemeria hilverda
Hilverda is een nieuwe naam binnen de Alstroemeria veredeling en vermeerdering. In samenwerking met de Italiaanse veredelaar Gagliardi wordt er momenteel een aantal nieuwe rassen geïntroduceerd. Enkele daarvan zijn: Amber, Bambi, Goldfinger, … |
|
| Alstroemeria ligtu
Nederl. naam: inca-lelie |
|
| Alstroemeria ligtu ssp. ligtu
Synoniem: (A.haemantha) |
|
 |
Alstroemeria Ligtu Hybrids
Hoogte (meter): 1.2
|
| Alstroemeria spathulata
Nederl. naam: inca-lelie |
|
 |
Alstroemeria pelegrina
Nederl. naam: inca-lelie |
| Alstroemeria psittacina
Synoniem: (A. pulchella) |
|
| Alstroemeria brasiliensis Alstroemeria diluta Alstroemeria exserens Alstroemeria garaventae Alstroemeria haemantha Alstroemeria patagonica Alstroemeria paupercula Alstroemeria presliana Alstroemeria pseudospathulata Alstroemeria psittacina variegated Alstroemeria spathulata |
Incalalelie is een snijbloem
Veel Alstroemeria hybriden zijn in Nederland als snijbloem gewonnen. Het aanbod op de veilingen is dan ook enorm groot. Met een bewaarbaarheid van 14-20 dagen is de Incalelie dan ook een goede snijbloem die door de consument danig wordt gewaardeerd. Gerichte veredeling en aangepaste teeltmaatregelen zorgen ervoor dat er ook in de winter steeds meer kwalitatief goede Alstroemeria´s van Hollandse bodem verkrijgbaar zijn.
Verschillende Alstroemeria hybriden zijn in Nederland als snijbloem gewonnen door M.C. Van Staaveren bv – te Aalsmeer. Het zijn hybriden tussen A. aurea en andere soorten. Oorspronkelijk werden ze geselecteerd door J. Goeman en zijn hoofdzakelijk triploïd: ze kunnen zichzelf niet uitzaaien en niet gemakkelijk door anderen worden gebruikt voor verdeling. De bloemstengels zijn gemiddeld 50 tot 75 cm lang.
Enkele hybriden zijn
´Bianca´
´Campfire´
´Frederika´
´Marie-Louise´
´Margeret´
´Mona Lisa´
´Regina´
´Sara´
´Yellow King´
´Rosy Wings´.
Om zolang mogelijk van deze snijbloemen te genieten kan je best enkele regels in acht nemen
- de stelen schuin afsnijden of bijsnijden
- schone vaas en schoon water gebruiken: dat garandeert een goede houdbaarheid
- zorg er wel voor dat u voldoende rijpe stengels koopt: de bloemknoppen moeten al enigszins gekleurd zijn
- het vaasleven wordt door toevoeging van snijbloemenvoedsel verlengd. Hierdoor komen ook de kleinste knopjes nog tot bloei
- verwijder uitgebloeide bloemen en vul het vaaswater regelmatig aan met een oplossing van snijbloemenvoedsel
- laat geen blad in het water hangen om te snelle watervervuiling te voorkomen
Alstroemeria ´Sweet Laura´
Dit is een zeer speciale cultivar: hij is geurend! Naar ik me heb laten vertellen is ´Sweet Laura´ de enige, geurende Alstroemeria. ´Sweet Laura´ is gewonnen door Mark Bridgen aan de Universiteit van Connecticut, USA.
´Sweet Laura´ bloeit van juni tot september en groeit tot 1 meter hoog. De winterhardheid zou goed zijn, ook voor onze contreien. ´Sweet Laura´ blijkt goed winterhard te zijn in de zones 4-5, als de wortels in de winter maar bedekt zijn.
Zelf vermeerderen is ook mogelijk
Vermeerderen kan door zaad of door stukken van de wortelstok te nemen. Voorzichtig wortelstekken nemen in maart-april. Laat daarbij zoveel mogelijk aarde aan de gevoelige, vlezige wortels zitten.
Zaaien en meteen daarna op de gewenste plek uitplanten is ook een mogelijkheid. Deze zaden kiemen onregelmatig, gespreid over een lange periode. Een periode van lage temperaturen (+ 5° C) hebben een positieve invloed daarop. Het zaadmengsel constant vochtig houden. Niet in het directe zonlicht zetten. Alstroemeria zaaien en gedurende een periode van 3 weken warm houden (+ 30°), daarna een koudeperiode van 3 weken aanhouden (+5°C), daarna een temperatuur van + 21 °C.
Waar verkrijgbaar?
Alstroemeria aurea is verkrijgbaar bij de meeste vasteplantenkwekers of het betere tuincentrum.
Giftige delen
Alle plantendelen van Alstroemeria bevatten de giftige stof glycosides. Symptomen door aanraking met de sappen kunnen zijn:
– dermatitis.
– irritatie aan de ogen.
– irritatie van de kin (meest voorkomend).
Ziekten en plagen
Bladvergeling
Eén van de meest voorkomende problemen is bladvergeling. In de vaas vergelen de bladeren van de snijbloemen snel. Daardoor vermindert de sierwaarde van de gehele snijbloem. Daarom worden op de veiling alle aangevoerde Alstroemeria´s voorbehandeld met gibberellinen.
Foto AB-DLO – links met gibberellinen behandeld, rechts onbehandeld.
Dit zijn plantenhormonen waarvan bekend is dat ze de bladvergeling tegengaan. Uit onderzoek is bekend dat een lage intensiteit aan rood licht de bladveroudering in Alstroemeria in sterke mate remt.
Volgens het boek van A. Hallemans, ziekten en plagen van cultuurgewassen, kunnen Alstroemeria´s aangetast worden door:
- bladluizen
- botrytis
- bladrollers
- spint
- trips
- voetrot
- witte vlieg
- wortelrot
