Oorspronkelijk was het de bedoeling dat ik hier een zestal gewassen zou behandelen. Met een nieuw gewas had ik na het oogsten een bijzondere ervaring, want de vruchten bleven als het ware doorgroeien. Nadat ik de botanische naam had gevonden ben ik gaan zoeken op het Internet. Ik vond slecht een tweetal artikelen. Mijn ervaringen deden mij besluiten eerst mijn eigen waarnemingen te vertellen en daarna pas mijn ontdekkingen op het web. De naam Gemzenhoorn is door de verkoper van het zaad (Vreeken´s zaden) hieraan gegeven.
Omstreeks eind maart is het onder glas uitgezaaid en half april is een viertal planten onder een plastiek tunnel uitgeplant. Meestal wordt dit begin juni verwijderd. De planten groeiden voorspoedig op en al snel hadden ze een hoogte van 60 á 70 centimeter.
Na de bloei (foto boven) verschenen de eerste vruchten (foto onder), die uitgroeiden tot een lengte van circa 10 centimeter. Omstreeks eind augustus zijn deze geplukt.
 |
Tijdens het opbinden, bij snoeien en plukken van de vruchten had ik altijd plakkerige handen. Ik dacht hierbij aan een aantasting van de plant en stond er verder niet bij stil. Ook werd er door de plant een onaangename lucht verspreid. Bij navraag bij de zaadleverancier bleek dat voor gebruik de vruchten jong geplukt moesten worden. Om deze redenen zijn ze blijven liggen.
Ook vond ik, dat in de vruchten in verste verte niet leken op de afbeelding op het zaadpakje.
Toen ik later de vruchten weerzag bleek uit de buik een zebrakleurig schild (foto onder) te groeien. Ook de staart was langer en ronder geworden. Ik stond verbaasd dat de vrucht na het plukken weer zo bleef doorgroeien. Ook vond ik hem heel snel verdrogen.
 |
Weer enige tijd later splitste de staart (beter gezegd staartveren) zich in weer in twee delen en elk deel splitste zich nogmaals (foto onder).
 |
Bij het kleine sprietje in het midden was zelfs donkergekleurd zaad zichtbaar.
Inderdaad bleek nu, dat het plaatje op het zaadpakje juist was.
Tevens was de vruchtdoos houtig geworden, doordat de zachte schil verdwenen was.
Doordat ik inmiddels de botanische naam wist kon op het internet dit keer succesrijker gezocht worden. Hier werden alle raadsels tot klaarheid gebracht.
Verspreiding zaden
Het bleek dat de klauwen dienen om het zaad te verspreiden. Hiermee hecht de vrucht zich aan de poten van een groter zoogdier: de beer. Ook kan het zich aan een schoen hechten. Het lift als het ware mee met wat voorbij komt. Ook met de veertig zwarte zaden is iets bijzonders aan de hand. In de houtachtige vruchtdoos bevinden zij zich in twee rijen. De binnenste rij worden door de liftgever tijdens zijn of haar rondwandeling op aarde verspreid. Terwijl de buitenste rij pas actief, wordt het de dood van de gastheer of gastvrouw. Het zich ontbindende kadaver wordt dan gebruikt als meststof voor de opgroei van de plant.
De verspreiding van dit gewas heeft voornamelijk plaatsgevonden in het Zuidwesten van de Verenigde Staten en met name in California. Onder tropische omstandigheden wordt een gewashoogte van een meter en meer bereikt. Ook werd er een verklaring voor de geur en plakkerigheid van de plant gegeven. Het gehele gewas is bedekt met een harsachtig slijm, dat ruikt naar zweetsokken. Hierdoor worden kleine insecten aangetrokken, die aan het gewas blijven kleven. Dit slijm blijft aan lichaamsdelen zitten en veroorzaakt vlekken in kleding, die praktisch niet te verwijderen zijn.
Het is echter geen vleesetende plant maar een zogenaamde quasi vleeseter. Dit wil zeggen het gewas lokt wel insecten, die aan de plant blijven plakken en dus doodgaan. Maar de plant kan van de dode dieren geen voedingsstoffen opnemen, doordat zij geen zogenaamde spijsverterende enzymen afscheidt. Bovendien zou dit ook te weinig voedingsstoffen opleveren. Veeleer denkt men aan verdediging tegen schadelijke insecten.
Geruststellend was dat plantendelen eetbaar zijn. In Indiaanse culturen worden namelijk de zaden gegeten. Ook wordt van de vruchten van alles gemaakt zoals deze zangvogel. Daarnaast maakt men van de vruchten ook vlechtwerken zoals manden.
Tot slot enkele uit het Engels vertaalde namen:
- Duivelsklauw (vasthechten aan voorbijgangers)
- Eenhoorn (vorm verse vrucht)
- Duivelsbrood
- Duivelsslijm (dodelijk vastplakken)
- Ramshoorn (vorm)
