De ph-waarde is zowel belangrijk in de sier- en groentetuin als voor vijverliefhebbers. Meten is weten. De opname van vele voedingstoffen is afhankelijk van de pH-waarde. Wanneer we het over pH willen hebben kunnen we niet omheen de scheikundige aspecten: de pH-waarde is een waarde voor de concentratie aan vrije waterstofionen (H+). Hoe meer van deze ionen, hoe zuurder iets is, en hoe lager de pH. Hoe minder van die ionen, hoe minder zuur iets is, en hoe hoger dus de pH. De zuurtegraad geeft men aan met een pH-getal dat tussen 0 en 14 ligt. pH 7 is neutraal. Lagere waarden geven een zuur milieu aan, hogere waarden een basisch (alkalisch) milieu. De pH is een logaritmische waarde: als iets 10 x zuurder is (10 maal meer vrije waterstofionen), wordt het pH-getal één eenheid lager. Is een stof 100 maal zo zuur dan daalt de pH met twee eenheden. Gras- en akkerland met een pH van 4,5 is derhalve 100 maal zuurder dan een bodem met een pH van 6,5
Twee meetmethodes
In de praktijk bestaan er twee methoden om de pH-waarden te bepalen. Te weten de pH-water (H20) en de pH-kaliumchloride (KCl).
Tussen de beide methoden zit dus een verschil, die kan variëren van 0,3 tot 1,1 (gemiddeld 0,7) eenheden lagere pH-kaliumchloride dan die van de pH water.
H=hydrogen
Vergelijkende tabel
| pH-water (H20) | pH-kaliumchloride (KCl) |
| De pH-water wordt gemeten door water aan de grond toe te voegen. Met deze pH-water meten we de vrije H+ ionen, maar niet de H+ ionen, die gebonden zijn aan de klei- en humusdeeltjes. | De pH-kaliumchloride wordt gemeten door een oplossing van kaliumchloride aan de grond toe te voegen. Deze pH-kaliumchloride maakt de H+ ionen die aan de klei- en humusdeeltjes zitten wel los. |
| 5.0 | 3.9 |
| 6.0 | 5.2 |
| 7.0 | 6.5 |
| 8.0 | 7.7 |
pH-kaliumchloride (KCl) is de meest juiste meetmethode maar alleen in labo´s mogelijk. Bij zelf meten zijn de waarden gebaseerd op pH-water. Maar een pH-water meting zegt voldoende over onze bodem. We moeten er rekening mee houden dat waarden volgens seizoen licht kunnen verschillen:
– meting tijdens de zomer: 6.2
– meting tijdens de herfst : 6.4
– meting tijdens de winter: 6.5
pH en de bodem
De pH van onze gronden ligt tussen 3 en 8. Een lage pH betekent een toenemende zure reactie van de grond, een hoge een toenemende basische reactie. De opname van vele voedingstoffen is afhankelijk van de pH-waarde.
De meeste planten groeien het best bij een pH tussen 5 en 6.5. Vlinderbloemigen verlangen een hoger pH van 8-9. Zuurminnende planten wensen een pH-waarde van 4-4.5
De juiste zuurtegraad voor iedere grond is echter verschillend:
– zandgrond dient zwak te zijn : 5,5-6.0 omdat de grond anders slecht voedingsstoffen opneemt.
– kleigrond is beter neutraal tot basisch : 7-7,5.
| bodem | pH-waarden |
| zandgronden | 5.7- 6.3 |
| zand-leemgronden | 6.3 – 7 |
| leemgronden | 7 – 7.6 |
| kleigronden | 7.5 – 8 |
In de meeste gevallen zal blijken dat de grond te zuur is. Doordat de regen verzuurd; bij de ademhaling van planten en de vertering van organische stoffen koolzuur vrij komt, hetgeen de zuurgraad weer verhoogd.
De pH ,of de reactie van de grond, beïnvloed het bodemleven en de huishouding van voedingstoffen in de grond. Bij extreme pH waarden zijn de voedingsstoffen voor de planten niet opneembaar. Het wortelgestel wordt aangetast of de plant raakt zelfs vergiftigd.
De pH van de grond is belangrijk voor planten. Voor vijverplanten is de pH van het water het allerbelangrijkste.
Nadelen van een lage ph-waarde van de bodem
-
hoofdelementen als stikstof, magnesium en fosfor worden moeilijker opneembaar
-
het sporenelement molybdeen wordt onopneembaar -> molybdeengebrek, komt vooral voor bij bloemkolen
-
teelten lijden aan kalkgebrek
-
teelten lijden aan fosforgebrek
-
mangaan wordt onopneembaar -> mangaangebrek
-
aluminium wordt onopneembaar
-
zware gronden slempen dicht
-
het ontstaan van stipt
-
magnesium en kalium komen te makkelijk vrij en gaan uitspoelen
Nadelen van een hoge ph-waarde van de bodem
-
vooral nadelig op zandgronden
-
het ontstaan van aardappelschurft
-
te losse bodemstructuur op zandgrond
-
humus (compost) wordt versneld afgebroken
-
mangaan wordt onopneembaar -> mangaangebrek
-
ijzer wordt onopneembaar -> ijzergebrek
-
boor wordt onopneembaar -> boriumgebrek
-
koper wordt onopneembaar -> kopergebrek
-
zink wordt onopneembaar -> zinkgebrek
pH en het water
Regenwater
Regenwater is zacht en zeer tot licht zuur, meestal een pH van 4. Vijverplanten en vissen kunnen hierin niet leven. Planten verslijmen na een week en dan verschijnen groene algen. Verder zitten er vaak zwavelhoudende substanties in. Heidegrondplanten zoals Rhododendrons en Citrusplanten verlangen juist deze lage pH-waarden.
Grondwater
Grondwater is vaak ongeschikt door een te hoog ijzergehalte of een te hoog gehalte aan zouten en heeft meestal een hoge pH-waarde (alkalisch). Grondwater met pH waarden van 12-16 zijn geen uitzonderingen en zulk water is ongeschikt voor tuingebruik. Vooraf meten is de boodschap!
pH en de gazon
Op greens van golfbanen kan het bemesten met ZWAVELZURE AMMONIAK het overwegen waard zijn. Je schept dan tijdelijk een wat zuurder milieu (pH-waarde lager dan 5) waarin gewoon struisgras en roodzwenkgras zich beter kunnen ontwikkelen dan straatgras, dat voor een optimale groei een BASISCH milieu nodig heeft. Een enkele keer wordt wel geadviseerd om bij een teveel aan straatgras het gras lang te laten uitgroeien en vervolgens kort te maaien.
pH en het plantenleven
Veenperkplanten zoals Rododendron, Pieris en dopheide (Erica, Calluna) groeien maar spaarzaam op gewone grond. De kalkgevoelige planten hebben een bodem nodig met een lage pH-waarde en een grote opslagcapaciteit voor water, Rhodohum met guano is een potgrond die speciaal geschikt is voor veenperkplanten.
PH en het vijverleven
De PH-waarde van het water is een zeer belangrijke peiler. De hoeveelheid vrij koolzuur (CO2), dat het water bevat, bepaald de PH-waarde. Veel koolzuur resulteert in een lage PH, weinig of geen koolzuur in een hoge PH.
Of er al dan niet voldoende CO2 in het water is hangt af van de micro-organismen. Wanneer de micro-organismen zich goed kunnen ontwikkelen zal de PH een goede waarde verkrijgen. Dit kan bij een goede GH waarde. De PH is een indicator voor wat in het water gebeurd. Als de PH waarde ´s morgens tussen de 7-8 ligt en ´s avonds tussen de 8-9 dan heeft u een uitstekend vijvermilieu en helder water. Blijft de PH waarde geheel de dag tussen 8 en 9 dan is er sprake van stagnatie en zullen algen verschijnen.
Meten
Door de temperatuurschommelingen in het water komen er verschillende lagen in voor. Verder zal na een flinke regenbui of direct na een lange regenperiode de bovenste laag vooral zuur regenwater bevatten. Een watermonster dient daarom zo veel mogelijk op diverse plaatsen en diepten in de vijver genomen te worden.
Plaats de palm van uw hand op een smal glas, zodat de bovenkant wordtafgesloten. Ga dan met het glas in het water en haal onder water even uw hand van hetglas zodat er iets water instroomt.
Doe uw hand in dezelfde houding weer op het glas, en haal het glas weer naar boven. Herhaal deze handeling op verschillende dieptes.
Doe het water in een grotere pot en herhaal de gehele procedure nog enkelemalen op andere plaatsen in de vijver. Vermeng al dit water met elkaar, neem van dit vermengde water een staal, eventueel met je pH-meettoestel.
1. Stap eens een aquariumwinkel binnen en koop een eenvoudige pH test. Dit meet de pH van het water bij benadering.
2. Een elektronische PH-meter is nog nauwkeuriger dan de pH-testers uit de aquariumwinkel. Een elektronisch meetsysteem houdt rekening met meerdere factoren.
Welke pH-waarde voor vijverwater?
VOOR VISSEN EN PLANTEN MOET DE PH-WAARDE TUSSEN 6,5 en 8 LIGGEN.
Hoe oud is het water dat u meet in deze vijver? Een vijver die enkele jaren oud is, zal soms een PH-waarde krijgen die zelfs tot negen kan oplopen (te basisch). Veel mensen raken dan in paniek. Dit is echter een zeer natuurlijk verschijnsel.
Doordat diverse dieren sterven en stof de vijver inwaait en de hieruit ontstane wieren het water weer bemesten, zullen alle waarden wat hoger worden! Hiermee moeten we bij de meting rekening houden.
pH-waarde is te laag
1. Breng in het water “MAERL-kalk” aan, dit is een koraalalgenmeststof die tevens wordt gebruikt voor het op peil brengen van de waterhardheid. Maerl verhoogt de pH van het water niet zo vlug als bijvoorbeeld Dolokal landbouwkalk. Landbouwkalk bezit door oververhitting minder waardevolle stoffen. Vroeger gebruikte men steeds deze kalk met als resultaat een kalkaanslag op de zuurstofplanten. Vooral fonteinkruid en waterpest zijn hier heel gevoelig voor en krijgen een laagje kalksteen op de bladeren.
2. Verhogen kan ook metKH plus van Velda. De KH waarde heeft een directe invloed op de pH waarde.
pH-waarde is te hoog
Dit is een veel moeilijker probleem en komt vaker voor. De oorzaken van een te hoge pH-waarde zijn divers. Een handvol mortel in het water kan al voor problemen zorgen. Waterpest en hoornblad hebben de eigenschap de zuurtegraad te doen stijgen, zeker wanneer hier grote hoeveelheden van aanwezig zijn.
Draadalgen kunnen de oorzaak zijn van een te hoge pH. Deze verbruiken tijdens de dag teveel CO2 en dat resulteert in een hoge pH.Ook te sterke zuurstofplantengroei kan de oorzaak zijn. Als alleen de algen oorzaak zijn van een te hoge pH dan is dit gemakkelijk te controleren, pH meting in de ochtend zal lager zijn dan in de avond.
Zeer eenvoudig en zeer doeltreffend is het in de vijver aanbrengen van enkele turfblokken. Zorg dat U ze er steeds gemakkelijk kan uithalen. Langzaam zal de pH-waarde dalen. Controleer iedere week de pH-waarde tot ze de waarde 7 heeft bereikt. Hoe hoger de waarde, hoe meer turfblokken U aanbrengt.
Vanaf het moment dat U pH-waarde goed is haalt U de turfblokken uit het water. Laat ze nooit in het water achter….de pH zal zeer hoogstwaarschijnlijk blijven zakken.
Vijversymptomen bij een te hoge pH-waarde?
De afbraakprocessen worden verstoord zodat we teveel ammoniak zullen krijgen. Ammoniak is giftig en onze vissen zullen ziek worden. Een hoog ammoniak gehalte want dit wordt slechter verwerkt tot nitraat bij een te hoge PH.Symptomen die wijzen op een te hoge PH zijn te herkennen aan:
-
Vissterfte zonder direct aanwijsbare reden
-
Kieuw beschadiging
-
Stress bij vissen
-
Aantasting van de slijmhuid waardoor de vissen ruw aanvoelen en zeer gevoelig zijn voor allerlei infecties
-
Onvoldoende groei van de moerasplanten
-
Kalkachtige aanslag op de onderwaterplanten
Zelf meten? Gebruik een PH-meter !
Enkele tips voor goed gebruik van dit toestel:
– Er zullen witte kristallen verschijnen rond de kap. Dit is normaal met pH elektrodes en ze lossen op als ze afgespoeld worden met water.
– Verwijder de beschermende kap en zet het toestel aan met de aan/uit knop.
– Dompel de meter in de oplossing tot de maximum toegelaten diepte.
– Roer zachtjes en wacht tot de cijfers op de display zich stabiliseren.
– Spoel na gebruik de elektrode met water na om contaminatie te beperken.
– Bewaar de elektrode met enkele druppels bewaaroplossing (Hl 70300) of pH 7 oplossing (H 777 P) in de beschermkap.
– Steeds de beschermkap na gebruik terugplaatsen.
– gebruik geen gedistilleerd water voor de bewaring
– Grote verschillen in pH aflezing (+/- 0,5 pH) kunnen veroorzaakt worden door gebrek aan kalibratie, droge elektroden of versleten batterijen.
Kalibratie
Onze nieuwe toestellen zijn uitgerust met automatische kalibratie.
Oudere toestellen (modellen) dien je nog zelf te kalibreren
– Dompel de meter tot de maximum toegelaten diepte in pH 7 buffer (Hl 777 P).
– Laat de cijfers zich stabiliseren en gebruik een kleine schroevendraaier om de cijfers op 7,0 te zetten.
– De kalibratie is nu compleet.
AANBEVELINGEN
Het gebruik van dit meetinstrument in de bebouwde omgeving kan onaanvaardbare interferenties veroorzaken met radio en TV installaties en zal de gebruiker verplichten alle noodzakelijke stappen te ondernemen om deze interferentie te corrigeren.
Voorzorgen tegen elektrostatische ontlading: de glasbol onderaan de elektrode is onderhevig aan elektrostatische ontlading. Vermijd ten alle tijde het aanraken van deze glasbol.
SPECIFICATIES
pHep bereik0,0 tot 14,0 pH
nauwkeurigheid+/- 0,2 pH
calibratieoplossingHl 777 P
omgeving0° tot 50°C – 95 % relatieve vochtigheid
batterijen3 x 1,4 V alkaline – tot 700 uur gebruik
afmetingen150 x 30 x 24 mm
gewicht 85 gram
