Bloemen en planten

De gezelligste dagen van het jaar zijn onlosmakelijk verbonden aan de hulst (Ilex aquifolium). De taaie takken met sterk wintergroen blad en vele dikke rode bessen pronken in elk traditioneel kerststuk. Gelukkig bewijst hulst zich ook de overige dagen van het jaar als een veelzijdige en dankbare plant.


Het harde hout van de hulst is onder meer terug te vinden in de duurdere meubelen. Ook stelen voor gereedschap zijn vaak van hulsthout. Tevens wordt het blad van een aantal soorten gebruikt voor de bereiding van thee. Maar bovenal pronkt de plant in de tuin als boom, struik of haag.

De Plant van de Maand december is om precies te zijn: Ilex aquifolium ´J.C. van Tol´. Juist die ´J.C. van Tol´ is ideaal voor de particuliere tuin. De hulst kent namelijk vrouwelijke en mannelijke planten. Alleen de vrouwelijke dragen bessen. Maar dat doen ze alleen maar wanneer ze worden bestoven door een in de buurt staande mannelijke hulst. Daarom zou u normaal gesproken altijd minstens twee hulsten moeten aanschaffen, om in ieder geval één plant te hebben die bessen draagt. ´J.C. van Tol´ lost dat probleem voor u op. Die zorgt zelf voor de bestuiving. Talrijke oranjerode bessen zijn het resultaat.

 

het opvallende van deze cultivar is dat hiervan de bladeren juist niet zo prikken

Stekeligheden

Hulst heet officieel Ilex. De volledige naam van Plant van de Maand luidt zoals gezegd: Ilex aquifolium ´J.C. van Tol´. De soortnaam aquifolium betekent letterlijk stekelig blad; iets dat behoorlijk aansluit bij de werkelijkheid. Alle hulsten die Ilex aquifolium heten, hebben dus stekelige bladen. Helemaal waar is dat niet: juist ´J.C. van Tol´ vormt zo´n uitzondering. ´J.C. van Tol´ is de zogenoemde cultivarnaam. Het opvallende van deze cultivar is dat hiervan de bladeren juist niet zo prikken. Met die wetenschappelijke naam Ilex aquifolium ´J.C. van Tol´ weet de tuinspecialist in binnen- en buitenland precies om welke plant het gaat. Die naamgeving is internationaal. Behalve dat deze cultivar goed bes draagt, is het ook een goede groeier. Door zijn hoogte van 8 m is deze hulst goed te gebruiken als kleine boom.

Bedrijfsongelukje

Tijdens de teelt van de eerder genoemde J.C. van Tol is ooit een soort groeifout opgetreden waarbij bij één plant bont blad ontstond. Daar is toen verder mee gekweekt. Toen de kweker van de goede kwaliteit van deze bonte plant overtuigd was, is die onder de naam ´Golden van Tol´ op de markt gebracht. De bladeren zijn regelmatig goudgeel gerand. De hoogte van deze grote struik is circa 4 m.

Over het algemeen blijven de bonte soorten iets kleiner dan de groene soorten zoals bij de ´Madame Briot´ met geelgerande bladeren en de witbonte ´Argenteomarginata´. Veel bonte soorten zijn daarom niet geschikt om op te kweken tot boom. Wel een goede bonte boomvorm is de krachtig groeiende Ilex aquifolium ´Aurea Marginata´.

Ilex aquifolium ´Bacciflava´ valt op door de kleur van de bessen. Die zijn heldergeel. Bij Ilex aquifolium verder nog aandacht voor de ´Pyramidalis´. Die wordt ook zo´n 8 m hoog en krijgt bladeren met vrij weinig stekels. Alleen is de groeivorm van deze cultivar kegelvormig; vandaar de naam ´Pyramidalis´.

Over het algemeen blijven de bonte soorten iets kleiner dan de groene soorten

Blauwe prins en prinses

Het verhaal met de mannelijke en vrouwelijke hulst keert terug in de naamgeving bij Ilex x meserveae ´Blue Prince´ en ´Blue Princess´. Ilex meserveae is vergelijkbaar met de Ilex aquifolium, maar kenmerkt zich door de blauwige bladeren en de bijzonder dikke donkerrode bessen. Een ´Blue Princess´ in de tuin zal haar naam zeker waardig maken door de rijke besdracht, en het aparte blad.

Niet elke hulst is wintergroen. Ilex verticillata is een leuke uitzondering in de hulstfamilie. In de zon of halfschaduw dragen de tot bijna zwarte takken overvloedig veel felrode bessen. Deze tot 3 m hoge struik sluit het groeiseizoen af met gele tot rode herfstkleuren. Door de overvloedige besdracht is het een gewaardeerde snijheester voor de bloemsierkunst. De takken zijn zeer lang houdbaar op de vaas. Dat is maar goed ook want de takken moeten worden geknipt, voordat de vogels de bessen hebben ontdekt.

Alternatief voor buxus

Ilex crenata is een mooi alternatief voor Buxus. Deze hulst is namelijk kleinbladig (zonder stekels), wintergroen en fijnvertakt. Deze plant heeft verder als voordeel dat hij vrij snel groeit. Dat betekent aan de andere kant wel iets meer snoeien. Ilex crenata draagt decoratieve zwarte besjes. Net zoals alle hulsten verlangt deze plant een plekje op een humeuze, vochthoudende grond. Wat schaduw levert geen problemen op. Op het balkon of op het terras zal tenslotte de Ilex crenata ´Golden Gem´ niet misstaan. Het is een plantje van maximaal 50 cm hoog met geelgroene blaadjes. Echt, het is een juweeltje.

Ilex crenata is een mooi alternatief voor Buxus

Bron: PPH – Geert De Vriese 2005, bewerking Rudi Van Overloop 2008
Plant Publicity Holland – www.pph.nl