Blauwe veenbessen kunnen in het vroege voorjaar gesnoeid worden. Het snoeihout is te gebruiken als stekhout om er houtstekken uit te knippen. Vermeerdering is ook mogelijk door zomerstekken en marcotteren. Vaccinium corymbosum, blauwe bosbes of Amerikaanse trosveenbes behoort tot de heidekruidfamilie of Ericaceae. Het is soms moeilijk om aan plantgoed van bepaalde rassen te komen. Daarom kan het de moeite zijn om zelf wat planten te vermeerderen. Niet alle rassen mogen echter vrij vermeerderd worden voor commercieel gebruik! Geduld is bij het zelf vermeerderen erg belangrijk! Vanaf stek tot vruchtbare plant verlopen gemakkelijk 4 jaar. De productie van jong plantgoed blijft de eerste jaren laag! Plantgoed dat je koopt is meestal 3 jaar oud en is bijna onmiddellijk productief.
Vermeerderingsmethoden voor bosbessen
- Blauwe bosbessen of Amerikaanse trosveenbessen worden meestal vegetatief of ongeslachtelijk vermeerderd.
- Het zaaien wordt normaal niet toegepast, daar hierbij de typische eigenschappen verloren gaan. Enkel om nieuwigheden te bekomen kan het zaaien nog toegepast worden.
- Meestal worden deze bosbessen vermeerderd d.m.v. een soort winterstek of houtstek in de winterperiode. Ook zomerstekken is mogelijk. Sommige rassen bewortelen moeilijk bij het stekken.
- Vermeerdering d.m.v. afleggen of aanaarden is ook mogelijk maar geeft slechts een beperkte hoeveelheid nakomelingen.
- Het enten is ook mogelijk, maar wordt slechts zelden toegepast.
Behandeling van de stekken met stekpoeder
- Als bewortelingshormoon (auxine) wordt Indolylboterzuur (I.B.Z., Rhizopon AA 1%) aangeraden.
- Na het aanbrengen van een kleine, extra verwonding onderaan de bosbessenstekken kunnen deze even in het stekpoeder gedoopt worden.
- Na het behandelen met het stekpoeder worden de stekken goed af getikt, om overdosering te voorkomen.
Stekgrond voor bosbessen
- Het stekmedium moet luchtig en zuur zijn. De gewenste pH is 4,5 tot 5,5.
- Gebruik zuivere (grove) turf ofwel een mengsel van turf en zand. Minimaal 50% turf is noodzakelijk.
- Ook een mengeling van 1 deel turf en 1 deel perlite is geschikt.
- De stekgrond kan best in stekkisten gedaan worden en de stekken komen hierin te staan.
- De ideale bodemtemperatuur is ca 20°C.
 |
| Soorten knoppen: Nr 1-3 bladknoppen. Nr. 4 – 5 bloemknoppen |
Bosbesvermeerdering door houtstek of winterstek
Stektijd november – maart (april)
- Het stekhout van de bosbessen moet een lange koudeperiode gekregen hebben om optimaal te kunnen wortelen en uitgroeien. Stekhout dat in december of januari geknipt wordt kan best tot maart in de koelcel bewaard worden. Gedurende een tweetal maanden moet de bewaartemperatuur tussen +1° en -15°C. (min 15°C.) zijn.
- De op lengte geknipte stekken kunnen dan vanaf maart in de kas/ serre in stekgrond met een lage pH geplaatst. Ook kunnen de stekkisten vanaf april in openlucht onder tunnels met witte melkfolie geplaatst worden.
- De ideale bodemtemperatuur is 20 tot 23° C. Voorkom te wisselende temperaturen want hierdoor lopen de stekken te snel uit.
Stekmateriaal bij bosbessen
- Stevige eenjarige twijgen van minimaal een potlood dik. De aanbevolen steklengte is 8 – 15 cm. Gebruik vooral stekken met bladknoppen. Eventuele bloemknoppen worden verwijderd. Na het verwijderen van eventuele bloemknoppen moeten de stekken minimaal nog 2 bladknoppen over houden. Eventueel kan ook tweejarig hout, waaraan een eenjarig deel zit gebruikt worden.
- Stekken waaraan enkel bladknoppen zitten en waar geen bloemknoppen verwijderd werden, wortelen beter en sneller dan stekken waarvan een aantal bloemknoppen verwijderd werden.
- Gebruik stevige goed uitgerijpte twijgen die niet te lang doorgegroeid zijn.
- Stekken dikker dan 0.7 mm doorsnede wortelen minder goed.
Soorten winterstek voor bosbesvermeerdering
- Zowel gewone stekken als hiel- of voetstek zijn te gebruiken.
- Gewone stekken worden lichtjes verwond.
 |
| Diverse soorten stekhout. nr.1, 2 en 3: hielstekken. nr. 4 -11 gewone stekken nr. 12 – 13 stekhout met bloemknoppen (ongeschikt!) |
Zomerstekken van trosveenbessen
Hiervoor worden jonge, stevige zijscheuten met bladeren gebruikt.
Steklengte en behandeling
- De steklengte is 10 cm. De helft van de stekken opkuisen, d.w.z. onderaan ontbladeren.
- Behandel de stekken onderaan met stekpoeder (bewortelingshormoon): Rhizopon AA 1% of B.
- Plaats de half kruidachtige stekken in een zuivere turf bij een hoge luchtvochtigheid. Dit kan zelfs in openlucht onder een stektunnel, afgedekt met witte plasticfolie.
Stektijdstip tussen half juni tot half september, tijdens de periode van groeistilstand.
Zorgen na het stekken
- Na 2 -3 weken heeft men reeds vorming van wondweefsel.
- Ongeveer 6-7 weken na het stekken kunnen de scheuten geworteld zijn.
- Het blauwe bosbessenras ´Goldtraube 71´ zou gemakkelijk te vermeerderen zijn.
- In het voorjaar selecteer je de beste exemplaren om buiten uit te planten op een kweekbed.
- Het eerste jaar worden de jonge bewortelde stekken in volle grond op een plantafstand 30 cm geplant. Ook hier is een turfrijke grond met lage pH noodzakelijk!
- Twee jaar later mogen de jonge planten op hun definitieve standplaats geplant worden.
Bewortelingskenmerken volgens het ras
;
| Gemakkelijk | Middelmatig | Moeilijk |
| Bluetta | Earliblue | Bluecrop |
| Coville | Elliott | Spartan |
| Goldtraube | ||
| Patriot |
Marcotteren van bosbessen of veenbessen
|
|
| Daar de wortelvorming van stekken soms moeilijk verloopt, wordt door liefhebbers dikwijls het marcotteren of afleggen toegepast. De afgelegde scheut of twijg blijft tot na de beworteling aan de ouderplant verbonden. Jonge scheuten wortelen het beste. |
- Kies gezonde, laaggegroeide jonge twijgen/ scheuten uit, die gemakkelijk naar de grond kunnen gebogen worden.
- Buig de scheut zodanig neer dat een deel van ongeveer 15-30 cm onder de groeitop in de grond komt te zitten.
- Breng een mengsel van turf en zand aan op de plaats waar de wortels moeten komen.
- Een lichte verwonding op de toekomstige wortelplaats kan nuttig zijn.
- Maak het boven de grond zittende uiteinde mooi verticaal vast aan een steunstokje. Met een metalen U-vormige pin kan je de afgelegde twijg mooi in de grond houden.
- Uiteindelijk moeten er minimaal 5 bladeren of knoppen boven de grond uitsteken.
- Tijdens droge perioden regelmatig water geven, zodat de grond rond de aflegger nooit uitdroogt.
- Bij het afleggen in het vroege voorjaar (maart-april), heeft men meestal in het najaar wortels aan de aflegger. De aflegger kan dan verwijderd worden en elders geplant worden. Je kan de aflegger ook 2 of 3 jaar aan de moederplant laten, zodat de beworteling nog beter wordt.
Bronnen Blauwbessen. Koningin der bessen in tuin en keuken – – Weblinks plantenvermeerdering – Vakjargon overzicht
