Velen onder ons kennen Rammenas als de zwarte winterrammenas, maar ook witte rammenas bestaat. De witte rammenas is in Azië zelfs één van de basisingrediënten van de dagelijkse keuken en wordt er Daikon genoemd. Indeling, bodemeisen, zaaien, koolvlieg, aardvlooien en bewaring:
Rammenas (Raphanus sativus) behoort tot de familie van de kruisbloemigen en is dus van dezelfde familie als al de koolgewassen. Voor de vruchtafwisseling wordt deze dan ook best opgenomen in het perceel van de koolgewassen en niet in het perceel van de wortelgewassen.
De oorsprong van rammenas ligt waarschijnlijk in Azië. De rammenas was al bekend in het oude Egypte. Uit oude geschriften en oude afbeeldingen blijkt dat rammenas een cultuurgoed van de oudheid was. Zo zijn in de tempel van Apollo in Delphi een gouden rammenas, een zilveren kroot en een loden koolraap afgebeeld.
Tot de rammenas variëteit behoren bekende namen als de zwarte rammenas, de rettich en de daikon. Rammenasachtigen hebben alle een meer of minder scherpe smaak. De zwarte rammenas ziet eruit als een zwarte wortel en wordt ook winterrammenas genoemd omdat de wortel in de wintermaanden verkrijgbaar is. Er bestaat zelfs een ronde soort. Zwarte rammenas smaakt erg scherp.
Rettich is de Duitse benaming voor de witte zomerrammenas. Deze witte wortel werd jaren geleden in Duitsland herontdekt en kreeg de naam rettich, die overgenomen is door de Nederlanders. De benaming rettich is afkomstig van het Latijnse woord ´radix´ = wortel. De lengte van de wortels is 20-30 cm. Er worden zelfs rode, roze en bruine rettichwortels gekweekt. Onder de schil zijn de wortels altijd wit. Rettich is vrij pittig van smaak.
De daikon is een Japans hybrideras van de rammenas. De plant groeit zowel bovengronds als ondergronds veel sterker uit dan de gewone rettich. De rechte, witte wortels hebben een lengte van 30-50 cm. De daikon wordt veel in de Japanse keuken gebruikt. De daikon is iets milder van smaak dan de rettich. Daikon behoort tot de familie van de kruisbloemigen. In China worden ze al verbruikt sedert 400 voor Christus en in Azië wordt er nog altijd zo´n 20 miljoen ton per jaar van geproduceerd. Het is dan ook één van de populairste groenten in de Aziatische keuken.
|
Bodemeisen
Daikon of Rettich is een gewas dat geen hoge eisen stelt op gebied van voedingstoestand, maar wel op gebied van de bodemtoestand zelf. Daikon heeft een penwortel en die wortel moet vrij door de grond kunnen dringen en mooi recht en gaaf groeien. Een goed en diep bewerkte (30 à 40 cm), humeuze grond met een goede structuur en geen storende lagen is een noodzaak. Ook heeft daikon over zijn volledige groeiperiode veel water nodig. Beregenen in droge periodes is zeker aan te raden. Hoge temperaturen en droogte veroorzaken voosheid en taaiheid. Wat de daikon veel minder genietbaar maakt.
Een kwaliteitsproduct moet mooi recht, gaaf en glad zijn en volledig cilindrisch van vorm. De kop mag ook niet groen verkleuren. Strenge teeltafwisseling is hier belangrijk en in die teeltafwisseling tellen andere kruisbloemigen zoals koolsoorten, rapen, rammenas en radijs niet mee. Na kruisbloemige gewassen blijven er gemakkelijk poppen van koolvlieg achter en die zorgen al spoedig voor aantasting.
Teelttijdstip
Door gebruik te maken van rassen die ongevoelig zijn voor schieters kan al vroeg in het seizoen daikon worden geteeld. Daikon zaait men ter plaatse, hoewel men voor vroege teelt zou kunnen opkweken in de kas en later uitplanten. Als je dit doet onder afdekmateriaal dan kan je al half juni daikon uit de vollegrond oogsten. Als je daikon onder glas wil telen dan kies je best voor daikonsoorten van het Rex-type, in verband met de korte groeiduur van deze soorten. Voor de teelt in vollegrond wordt hoofdzakelijk de lange, Japanse rettich van het Minowase type gebruikt. Men kan ter plaatse zaaien van april tot begin augustus. De vroegste zaailingen (april-half mei) moet men afdekken.
Zaaien
Daikon kan men in bedden telen (gemakkelijk voor teeltzorgen en rooien) en als afstand tussen de rijen neemt men dan 27 tot 35 cm.
Men tracht de zaden zeer goed te verdelen zodat er geen dubbels ontstaan. Het plantgetal moet rond de 15 per m2 liggen om uiteindelijk 12 wortels per m² te oogsten. Met legt dus twintig tot vijfentwintig zaden per m2 al naargelang de zaaiomstandigheden. Men zaait op ongeveer 1 cm diepte afhankelijk van de grondsoort. Na het zaaien kan beregenen nodig zijn en in droge perioden is dit een oplossing voor een goede opkomst en plantbezetting. Zodra de eerste echte blaadjes zich tonen zal men dunnen.
Een chemische onkruidbestrijding is niet steeds gemakkelijk. Men moet kunnen vertrekken van een onkruidarme grond. Het is wenselijk om de grond reeds enige weken vooraf klaar te leggen. Wanneer kort voor het zaaien onkruid aanwezig is kan men dit nog doden door vooraf nog eens te schoffelen. Mechanische onkruidbestrijding kan door hakken.
Koolvlieg
De gewasbescherming is vooral gericht op koolvlieg en chemisch lukt dit vrij moeilijk. Bovendien is op de witte wortel elke aantasting zichtbaar. Goede resultaten werden echter verkregen door afdekking met insectengaas. Teeltafwisseling en direct na de zaai afdekken geven bijna 100% bestrijding. Het gaas kost vrij veel geld (tot 1 € per m²) maar gaat lang mee en loont de moeite. Om zwaardere wortels te bekomen is het aangewezen het gaasdoek al een tiental dagen voor de oogst weg te nemen. Op die manier wordt het loof wat afgehard, wat ook ten goede komt aan de uitgroei van de wortel. Door het tijdig verwijderen krijgen de randrijen nog wat ruimte om te herstellen, want onder het gaas komen ze in de verdrukking.
|
Aardvlooien
Andere mogelijke dierlijke parasieten zijn aardvlooien en eventueel mineervlieg. Aardvlooien kunnen in meerder gewassen optreden. Vooral de onderste bladeren vertonen vensters en later gaatjes. Deze worden veroorzaakt door de kleine metaal glanzende of geel gestreepte, springende kevertjes. De schade is alleen van belang wanneer aardvlooien direct bij opkomst in grote aantallen actief zijn. Aantasting gebeurt vooral onder droge omstandigheden. Mineervlieg heeft normaal gezien geen kans als we gebruik maken van insectengaas afdekking.
|
Bewaring
Daikon kan lange tijd bewaard worden in een koele omgeving, het grootste probleem hierbij is de uitdroging. Het product krijgt hierdoor een vaal uiterlijk. Ook de voosheid neemt toe gedurende de bewaring. En soms ontstaan er zwarte vlekken op de wortel. Rammenas en radijs zijn nauwe verwanten op gebied van smaak en gebruik en daikon sluit daarbij aan.
