Op 12 februari zal het exact 200 jaar geleden zijn dat de Britse wetenschapper Charles Darwin geboren werd. Bovendien is het ook 150 jaar geleden dat hij zijn inmiddels wereldberoemde evolutietheorie aan de wereld kenbaar maakte in zijn boek ‘The Origin of Species’ (Het ontstaan der soorten). Reden te over om 2009 uit te roepen tot Darwinjaar. Ook in de botanische tuinen over de hele wereld wordt dit gevierd want wat voor velen minder gekend is, is Darwins enorme passie voor planten, die tot tal van publicaties heeft geleid. Om dit in de verf te zetten organiseert de Nationale Plantentuin van België heel wat boeiende Darwinactiviteiten doorheen het hele jaar.
Darwin, de Sherlock Holmes van de plantkunde
Dankzij Darwins controversieel baanbrekend werk weten we dat nieuwe soorten planten en dieren uit oudere soorten kunnen ontstaan. Iedereen kent hem dan ook als de vader van de evolutietheorie maar Darwin was gefascineerd door alle aspecten van de natuur: gesteenten, mineralen, dieren en uiteraard ook planten. Zijn werkkamer keek uit op de tuin van Down House, zodat hij de veranderingen bij de bloemen en klimplanten van dag tot dag kon volgen. Hierdoor kwam hij tot vele stellingen die hij proefondervindelijk uittestte.
In totaal schreef hij niet minder dan zes boeken louter over planten: orchideeën, vleesetende planten, bloemvormen, plantensexualiteit, klimmende en bewegende planten. Maar ook in zijn andere boeken namen planten een prominente plaats in. Hij bestudeerde elk onderwerp op zijn karakteristieke grondige en experimentele wijze zodat ze vandaag nog nauwelijks iets van hun wetenschappelijke waarde ingeboet hebben. Zo voederde hij bijvoorbeeld stukjes zand, glas, ham of kaas aan de vleesetende zonnedauw om na te gaan op welke voedingsstof de plant het snelst reageerde. Of hij ging na of je planten, net als dieren, kon bedwelmen met chloroform.
Planten “voelen”, bewegen, “zien” en reageren
 |
Darwin constateert dat planten, net als dieren, dus ook de mens, aan de universele natuurlijke wetten van selectie en overleven onderworpen zijn. Tot voor Darwin werden planten, ook door wetenschappers, beschouwd als een groen statisch decor. Hij was één van de eerste onderzoekers die het “gedrag” van planten onderzocht. Hij was geboeid door de talrijke aanpassingen die planten ontwikkeld hebben om te overleven en door de manier waarop planten op hun omgeving kunnen reageren. Zo weten de wortels van planten bijvoorbeeld perfect wat “beneden” is, ze groeien immers nooit omhoog. Darwin vergeleek de tip van een wortel zelf met de hersenen van lagere diersoorten “….acts like the brain of one of the lower animals; the brain being seated within the anterior end of the body, receiving impressions from the sense-organs, and directing the several movements.”
 |
Planten evolueren en ook onze Evolutiekas
Net als dieren zijn de huidige plantensoorten het resultaat van miljoenen jaren evolutie. Uit fossiele bronnen weten we dat ongeveer 450 miljoen jaar geleden de voorouders van de huidige landplanten het land zijn opgetrokken. De Evolutiekas van de Plantentuin vertelt het boeiende verhaal van de eerste planten, de eerste bossen en het ontstaan van de eerste bloem, ongeveer 130 miljoen jaar geleden. Ter gelegenheid van de verjaardag van Charles Darwin kreeg deze unieke kas een nieuwe uitwerking. Op de verjaardag van Darwin en tijdens de Darwinmaand, mei 2009, geven de gidsen van de Plantentuin bovendien gratis rondleidingen in de Evolutiekas. Voor scholen zijn er de ateliers“Wat aten de dino’s?” en “Evolution” en het grote publiek wordt uitgenodigd het “Darwinparcours” door de Plantentuin af te leggen.
 |
Bron: Nationale Plantentuin van België
Domein van Bouchout, Nieuwelaan 38
1860 Meise
www.plantentuinmeise.be
