Maka – Solanum sisymbriiflorum: in onze taal wordt de plant Litchitomaat genoemd, maar deze vlag denkt de lading niet. In Suriname wordt deze plant als ongewenst beschouwd (dus als onkruid). Ik heb hem eens geteeld, maar de vruchten stelden niet veel voor. Het woord Maka, wat stekel betekent zegt al genoeg. Alleen voor de curiositeit wordt deze vrucht hier vermeld. Laat je dus niet altijd verleiden door mooie namen.
Oker – Abelmoschus esculentus
Het in grote aantallen aangeboden zaad geeft in de praktijk alleen maar teleurstelling. Zelfs in Suriname vergt het veel geduld, voordat men vruchten ziet. Laat staan in dit koude kikkerland.
Ik heb vele jaren deze plant geteeld, maar de vruchten zijn op mijn vingers te tellen.
Uit ervaring is het advies: “Niet aan beginnen”.
 |
Peper – Capsicum anuum
Tot de (sterke) Surinaamse pepers behoren o.a. Ajoema en Madame Jeanette. Heel vroeg in huis (februari) voortelen bij circa 22 graden C. Eventueel verspenen.
Daarna half mei in de kas of platte bak uitplanten. Enkele niet zo sterke pepers zoals Jalopeno kunnen buiten gezet worden. De in de kas geplaatste pepers voor de zelfbestuiving regelmatig trillen.
 |
Poe – Lagenaria siceraria
De bevruchting geschiedt door nachtinsecten. Omdat de meeste planten tropisch zijn verdient telen in de kas de voorkeur. Door zijn zoete zachte geur is de voorkeur voor de nacht duidelijk te merken.
De hier afgebeelde is de meest voorkomende soort in Suriname. Men plukt ze bij een lengte van 20 cm. Naast de tropische soorten zijn er ook soorten uit gematigde streken, bijv. het Middellandse zeegebied.
De laatstgenoemde kunnen in onze streken buiten geteeld worden. Voor de tropische soorten is de kas aan te bevelen. Persoonlijk pas ik het systeem warme voeten toe. Na op warmte voorzaaien uitplanten in de kas en naar buiten leiden. Immers buiten hebben de nachtinsecten sneller toegang tot de bloem. De ervaring is, dat de meeste vruchten zich buiten ontwikkelen.
 |
Ananaskers – Physalis peruviana edulis
De bes is bekend onder veel diverse botanische en Nederlandse namen. Gemakshalve hou ik het bij Ananaskers met als synoniemen Kaapse kruisbes en inkapruim. De plant is verwant aan de alom bekende lampionplant. De plant komt oorspronkelijk uit Zuid- en Midden Amerika. En wordt gebruikt
in salades, jam en vers.
Ik teel ze in april voor in huis en plant ze in mei buiten uit. Ik laat ze gewoon hun gang gaan en oogst ze als het omhulsel van de bessen verdrogen.
 |
Antilliaanse komkommer – Cucumis angurieie
Dit uit het West-Indische (met name Jamaica) afkomstig stekelige komkommertje is zelfs in de koude kas geen succes. Hoewel ze geroerbakt kunnen worden, gebruiken we ze hoofdzakelijk vers of in de sla. Half april zaai ik in potjes onder een temperatuur van 20 graden C. uit, en zet ze half mei uit in een koude kas.
In de redelijke zomer heb ik ruim een handvol vruchten, De vruchtzetting vind voornamelijk plaats in het najaar. Dus is kennelijk een korte dag plant.
Omdat ze veel warmte nodig hebben teel ik ze niet regelmatig.
In dit koude jaar is de teelt al bij voorbaat mislukt.
 |
Blauwbes – Solanum nigrum
Deze op het bekende onkruid Zwarte Nachtschade gelijkende bes ook wel bekend onder de naam Huckleberry wordt als niet giftig beschouwd en wordt vnl. geteeld in Noord Amerika. De plant is groter en heeft grotere vruchten dan de hier bekende nachtschade, die in Suriname als groente onder de naam Gumawiri wordt geteeld. De bessen worden ingemaakt en in gebak verwerkt.
Weer voortelen in huis of kas en uitplanten in de volle grond. Men moet wel
de opmerkingen dat je giftige bessen eet voor lief nemen.
 |
Laboe siam – Sechium edule
Deze komkommerachtige vrucht is afkomstig uit Zuid Amerika. Hoewel ik ze begin april in huis en soms ter plaatse in een koude kas opkweek, heb ik nimmer vruchten gehad. Maar wel zeer forse planten. De reden van het vroege planten is, dat ze van augustus tot maart gekoeld worden aangevoerd en ik ze koop in winkels van tropische producten.
De vruchten zijn peervormig met aan het dikkere eind een groef. Door deze vrucht in de lengte tot de helft in te graven ontstaat er naar beneden toe een wortel en naar boven toe een stengel. Eerlijk gezegd is dit een mooie gewaarwording. Ook als men ze buiten de koelkast in huis bewaart lopen ze binnen enkele weken uit. Eveneens met wortel en takken in de goede richting.
Ze kunnen gekookt, gevuld of vers gegeten worden. Maar er zijn zelfs in de hete zomer van verleden jaar geen bloemen en vruchten geweest.
 |
Bron Pieter Bimmel 2004, bewerking RVO 2008
