Tuinonderhoud

De lichtdoorlaatbaarheid van heldere folie bedraagt 85-90% ten opzichte van helder glas. Het gebruik van een glazen serre gaat bovenal andere types van serres. Een glazen serre heeft uiteindelijk maar één nadeel: de aankoopprijs. Toch zijn er zeker met plastic tunnels veel mogelijkheden, afhankelijk van de teelt. Het verlies van 10-15% licht, is vooral in de zomerperiode van minder belang, daar de serre meestal nog extra dient geschermd te worden.


Voordelen van plastic serre (folietunnels) contra glazen serre

Een kasje in de tuin is voor vele tuinliefhebbers de ultieme droom. Meestal begint het met een eenvoudig kamerkasje waarin je vroeger kan zaaien: . Later, na enkele successen heb je behoefte aan meer. In een kas heb je voor diverse teelten veel meer mogelijkheden. Dit kan gaan van het telen van gewassen die we in de volle grond niet kunnen telen, zoals in de groenteteelt de komkommers, paprika´s, meloenen, tot het overwinteren van subtropische planten als palmen. Met een kasje hebt u bovendien de mogelijkheid om veel gewassen te vervroegen (zaaien, voortrekken in bloei).

In ons klimaat voldoet vensterglas van 3,8 tot 4 mm voor een onverwarmde kas. Ook kunststofplaten van bijv. versterkt polyester zijn geschikt: komkommers doen het hier bijv. uitstekend in: terwijl tomaten beter in een glazen serre gedijen. Ook kunt u ultraviolet bestendige polyethyleenfolie met een minimum garantie van 3 jaar gebruiken, neemt een minimale dikte van 0,2 mm. Deze folies zijn beter te verwerken bij temperaturen boven de 18° C.

 

Plastic serre

Glazen serre

duidelijk lagere aankoopprijs betere licht- en warmte opvang
snel op te bouwen en te verplaatsen meer benutbare oppervlakte
standaard folie heeft minimale 3-jarige levensduur constantere temperatuur
soms geen bouwvergunning nodig duurder maar langere levensduur
kwalitatieve folie laten tot 85-90% licht door gemakkelijker vorstvrij te houden
hangculturen mogelijk onderhoudsvriendelijk
folie is makkelijk en snel te vervangen mogelijkheden dakverluchting
men kan vroeger met teelten starten
betere beheersing luchtvochtigheid mogelijk

Zorg ervoor dat de kas goed kan worden geventileerd, bij voorkeur 2 dakvensters aan de oostzijde, liefst voorzien van automatisch bediende raamopeners. De meeste planten hebben behoefte aan volle zon, schaduwschermen zijn af te raden. Eventueel kan een schermmiddel als Temperzon worden aangebracht.

Voordat u overgaat tot de aanschaf van een kasje kan je je beter eens goed informeren. In de handel zijn diverse types tegen diverse prijzen verkrijgbaar. We beperken ons tot enkele types en wegen enkele voor- en nadelen af om je te behoeden voor eventuele tegenslagen of ontgoochelingen.

De plastic serre (folietunnels):

  • Gegolfde polyester platen

    Voor er goede folies beschikbaar waren waren serres met gegolfde polyester platen het enige alternatief voor en glazen serre. De platen hebben een dikte van 1-1,5 mm. De gegolfde platen hebben nogal wat nadelen: door het vergrote oppervlak treedt er een sterk warmteverlies op, tot zelfs 30 %. Het lichtverlies bedraagt 15-20% tegenover glas. Het beste resultaat schijnt lichtblauw gekleurd polyester te zijn. De golfplaten kunnen een 10-tal jaren stand houden, toch neemt het lichtverlies jaar na jaar verder toe. De platen zijn wel minder vatbaar aan slijtage, maar erg gevoelig aan krassen en UV-licht, waardoor de helderheid snel achteruit gaat.
     

Foto productieproces folie.
  • Productieproces van polythyleen folies

    Alles begint met het polyethyleen granulaat, een derivaat van de petroleumindustrie. Polyethyleen bestaat uit verzadigde koolwaterstoffen: bij verbranding komen CO2 en water vrij. Polyethyleen wordt verwerkt op een blaasfolie extruder. Via een schroef wordt het materiaal op smelttemperatuur in een matrijs ingevoerd alwaar het tot de gewenste breedte wordt opgeblazen. De snelheid van de aftrekrollen en het toerental van de schroef zijn bepalend voor de dikte:  met co-extrusie kunnen via 3 verschillende extruders warm in warm 3-lagige folies vervaardigd worden. Aan elke laag kan een specifieke kleur of eigenschap gegeven worden, dit naargelang de toepassing.

  • Soorten folies
     
    • Hytigreen 4 folie : kleur is geelgroen, dikte 0,18 – 0,20 mm, breedte van 4,5 tot 14 m.
    • Hytilux 4 folie: transparante folie, dikte 0,18 – 0,20 mm, breedte van 6,5 tot 12 m.
    • Hyclac 3-lagern anti-condensfolie is helder en door het gebruik van E.V.A. oersterk, soepel en meer isolerend. Een besparing van energie tot 40% is mogelijk.
    • Solar EVA folie: een 3-lagige coëxtrusie folie met anti-condenstoevoeging. Glashelder en uit 1 stuk met een zeer lange garantietermijn tegen U.V.-breuk.
    • Hyflex 3-lagen melkwitte folie.
    • Gewapende folie houdt het langer uit maar is duurder.
    • Noppen folie.

Foliekassen

Alhoewel foliekassen in de handel verkrijgbaar zijn, zou je zelf best een kas uit hout kunnen bouwen. De minimum afmeting voor een foliekas is 5 op 3 meter (15 m²). Kleinere kassen zijn minder zinvol omdat het verschil in materiaalkosten zeer klein is. U kiest best een zeer hoogwaardige folie van minstens 0,20 mm dikte. De folie dient strak over het geraamte getrokken te worden zodat geen waterzakken ontstaan. Aan beide zijden wordt de folie ingegraven. In een foliekas moet je veel aandacht besteden aan de ventilatie. De temperaturen kunnen enorm hoog oplopen waardoor groeistoornissen ontstaan. Diverse eenvoudige types zijn beschikbaar zoals is te zien op bovenstaande foto. Een te sterke opwarming van de bodem kan je voorkomen door af te dekken met mulch of tuinturf.

Foto Rovero tunnel met zijverluchting.

De temperatuur in een folieserre daalt sterker dan in een glazen serre. Daarom mogen koudegevoelige gewassen niet al te vroeg worden geplant of gezaaid (tomaat, aubergine, komkommer,…). Het is namelijk niet zo evident om een plastic serre te gaan verwarmen. Wil je toch wat meer risico´s nemen dan kan je ´s nachts vliesdoek of kranten gebruiken om de gewassen af te dekken. In de winter van 1984-85 bleek andijvie met vliesdoek temperaturen tot – 10° C te kunnen verdragen.

De glazen serre

De aanschaf van een glazen serre blijft een dure aangelegenheid, de investeringskosten terugverdienen is vrijwel onmogelijk. Zoek voor de kas een vrijstaand plaatsje waar zoveel mogelijk zon komt. Struikgewas aan de noordzijde is echter geen bezwaar. Een kas met doorlopend glas tot op de fundering is het meest geschikt. Om een goed klimaat te kunnen bekomen dient een kasje minimaal 3 op 4 meter (12 m²) te meten.

Stalen en houten kassen zijn van de oude tijd. Een stalen kas heeft als nadeel dat zeer regelmatig onderhoud noodzakelijk is om doorroesten te voorkomen. Met hout kan je makkelijk zelf een kas bouwen. Het nadeel is dat minder licht wordt doorgelaten doordat de houten roeden vrij dik moeten zijn.

 

Aluminium is een ideaal materiaal voor de kas. De bindingen zijn smal en laten dus veel licht binnen. Aluminium vraagt vrijwel geen onderhoud. Het witte corrosielaagje dat ontstaat is in feite een beschermlaagje voor de aluminium eronder. Zorg dat de aluminium kas goed aan de fundering is vastgemaakt, doordat de serre vrij licht is heeft de wind er gemakkelijk vat op.
 

 

foto serre met rechte wanden.

De fundering is belangrijkste onderdeel van je kas, als deze niet deugt zal de kas verzakken. Deuren zullen na een tijd slecht werken, terwijl er spontaan glasbreuk kan optreden. Een fundering van beton heeft de voorkeur boven een gemetselde. Met een gemetselde fundering wordt de kas wel een onroerend goed en zal in vele gevallen een bouwvergunning vereist zijn. De gemetselde fundering dient tenminste 50 cm in de grond te beginnen zodat er geen vorst onder kan komen: vorst kan de fundering doen opvriezen en scheuren. De ondergrond is best egaal samengesteld, d.w.z. volledig uit zand of klei samengesteld zijn. Een homogene ondergrond zal gelijkmatig opvriezen, en na de dooi weer gelijkmatig zakken.

Een glazen hobbyserre kom je tegen met rechte en schuine wanden.
Een serre met een schuine wand heeft zo z´n voordelen:

  • verminderde winddruk
  • stabiliteitsverbetering: het gewicht van het dak wordt beter verdeeld
  • betere lichtopvang
foto serre met schuine wanden.

Koop vooral in het begin niet teveel extra´s als verwarming en watergeefsystemen. Onderzoek eerst de mogelijkheden en beperkingen van uw glazen huisje. Voor serres kan je ook gehamerd glas kiezen. Door de lichtspreiding ontstaat er geen schaduw in de kas, maar daar staat tegenover het lichtverlies en de hogere aankoopprijs. Kassen die je vooral in de winter wil gebruiken zouden met dubbelglas, of met kunststofplaten of noppenfolie moeten worden afgeschermd. Kunststofplaten bestaan uit acrylglas (plexiglas) met een dikte van 8 en 16 mm. De platen hebben holle ruimten die de warmte goed vast houden.

Schermen

Temperzon T-74 (firma Hermadix – Aalsmeer) is een regenvast schermmiddel voor kassen en tunnels dat transparant wordt bij regen, en dus terug licht doorlaat. Het is een melkwitte, koudoplosbare pasta van zeer fijne structuur die gemakkelijk oplost in water. Bij regen of na inschakeling van daksproeiers wordt het schermmiddel lichtdoorlatend zodat ook bij donker weer een goede lichtopbrengst verkregen wordt. Het middel is afwasbaar met water en borstel (ook een hogedrukreiniger werkt perfect). Temperzon aanbrengen door middel van spuiten of rollen op droog en schoon glas of folie. Jaarlijks herhalen. Verbruik circa 1 liter per 40 m².

 

foto Temperzon schermmiddel