Water is van levensbelang. Het trekt ook enorm veel leven aan. Niet alleen mensen en dieren voelen zich lekker in de buurt van het water, maar ook planten in de nabijheid van water zijn de frisheid zelve. Elke waterpartij geeft de tuin een extra uitstraling. Het maakt niet uit of het nou een grote natuurlijke vijver, compleet met eiland is, of slechts een halve regenton. Een waterplant die met zijn frisse gele bloemen staat voor het leven rond de vijver: de watergentiaan.
Heerlijk zo´n vijvertje met frisgroene planten, oranjegele vissen en een knus klaterend fonteintje pal naast je terras. Slechts weinig mensen hebben zo’n grote tuin dat ze een grote natuurlijke vijver kunnen aanleggen. Geen probleem, want ook op een paar vierkante meter kan deze idylle werkelijkheid worden. Zelfs op het balkon is een oase van rust te creëren. Een halve regenton of een cementkuip kan al dienst doen als vijver. Er zijn zelfs kant en klare terrasvijvers bij het tuincentrum te koop.
In een vijver kunnen vissen worden uitgezet. Ook zijn een fontein of een waterval opties. Maar een vijver zonder planten is geen vijver. De planten houden het water leefbaar voor vissen en zijn voor alles mooi om te zien.
Voor elke plek in de vijver zijn speciale planten. Zo zijn er drijvende waterplanten zoals de zuurstof producerende waterpest of kikkerbeet. Ook zijn er veel planten die wortelen in de (ondiepe) oever of in het moeras gedeelte. Dat doen de gele lis en de lisdodde. Tot slot zijn er nog de waterplanten die in de diepere gedeelten van de vijver vastwortelen zoals de waterlelie. De Plant van de Maand, de watergentiaan (Nymphoides peltata) houdt zelf van enige ´diepgang´.
De watergentiaan lijkt veel op de waterlelie, totdat hij gaat bloeien. De bloemetjes zijn namelijk heel anders van vorm en veel kleiner dan die van de waterlelie. Ze vallen echter niet minder op, want ze staan op ongeveer tien cm hoge steeltjes in kleine groepjes boven het water. Behalve de bloemen is ook het blad wat kleiner dan dat van de waterlelie.
Een bloemenweelde zonder grenzen
In 25 tot 80 cm diep water voelt de watergentiaan zich snel thuis. Dit uit zich niet alleen in een rijke bloei, maar vooral ook in een uitbundige groei. In een grote vijver is dit uitstekend. Als hij hier in een middeldiepe zone staat, groeit hij lekker totdat het water hem wat te diep of te ondiep wordt. In een kleinere vijver past de groei van de watergentiaan zich enigszins aan aan de beperkte diepte.
In een kleine vijver kan de vijvermand uitkomst bieden. In ondiep water, of in een kuip op terras of balkon kan de watergentiaan namelijk de winter moeilijk doorkomen. Haal hem tegen de winter met vijvermand en al uit het water. In een emmer met water in de garage of kelder is de plant gemakkelijk te overwinteren.
Met de bloemen als uitzondering, lijkt de watergentiaan veel op een waterlelie. Toch zijn ze geen familie. Een waterplant die wel uit de familie van de watergentiaan komt, is het waterdrieblad (Menyanthes trifoliata), al zou je dat op het eerste gezicht niet zeggen. De witte bloemetjes steken net zoals de driedelige, gesteelde bladeren in pluimen boven het water uit.
Doordat deze planten alle drie wat van elkaar hebben, kunnen ze uitstekend worden gecombineerd: langs de rand het waterdrieblad, daarnaast de watergentiaan en in het diepe gedeelte een waterlelie.
Een gele, natuurlijke tuin
De watergentiaan komt net als de gele plomp (Nuphar lutea) van nature in Nederland voor. Hierdoor past hij, samen met kikkerbeet en de gele plomp, in een natuurlijke aangelegde tuin. Langs de randen van een vijver in zo´n tuin kunnen dotterbloemen en boterbloemen worden aangeplant om een mooi geel geheel te krijgen. Het andere uiterste is een strakke bedrijfstuin. Ook in een vijver die onderdeel uitmaakt van zo´n architectonisch lijnenspel, is de watergentiaan op zijn plaats. Het is een Plant van de Maand die met zich laat spelen dus. Ondanks dat de watergentiaan een zeer sterke plant is, mag hij nooit dicht bij een fontein of een watervalletje staan. Alle waterplanten met drijvende bladeren (ook de waterlelie en de gele plomp) hebben een hekel aan bewegend water.
Met dank aan de mensen van de Plant Publicity Holland voor tekst en foto´s
PPH – Plant Publiciteit Holland – www.pph.nl , Geert Devriese 2000, bewerking Rudi Van Overloop 2008.
