In dit dossier belicht ik de noodzakelijkheid van water geven in de particuliere tuinen. Water is een kostbaar bezit waar we zuinig mee moeten omspringen. Hoe kun je water geven zonder het milieu extra te belasten? Hoe een torenhoge waterfactuur vermijden? Welke methodes en hulpmiddelen staan ons ter beschikking? Een antwoord probeer ik te vinden in dit dossier ´Water geven in de tuin´.
Water is een kostbaar bezit
Planten, dieren, mensen hebben water nodig. Water stijgt door verdamping op en daalt in verschillende vormen van neerslag terug neer: zachte regen, stortregen, dauw, sneeuw, ijzel, hagel. Bij droogte gaat niets boven de zegenrijke regen. Hoeveel we ook gieten, wonderwel slaagt de natuurlijke regen erin zoveel malen beter te doen. Anderzijds kunnen overvloedige regen, stortbuien, hagel bijzonder onaangenaam zijn voor de tuinier.
De manier waarop onze consumptiemaatschappij met het element water omgaat, kun je moeilijk ecologisch verantwoord noemen:
– vooreerst de enorme vervuiling van zowel regen,- rivier,- zee,- oppervlakte,- als grondwater.
– we halen massa´s grondwater uit de bodem waardoor er op andere plaatsen grote gebieden verdrogen.
– ons kostbare, zuivere drinkwater gebruiken we om planten water te geven, het toilet door te spoelen, en zomeer. Onze planten hebben echter geen gezuiverd drinkwater nodig.
Er is tekort aan (drink,-) water ! Water is duur en wordt steeds duurder. We halen water uit rivieren en meren en bewerken het tot drinkbaar water.
In de nabije toekomst zullen we allemaal ecologisch met water (moeten) leren omgaan. Efficiënt waterverbruik in de tuin ka bijvoorbeeld door middel van druppelbevloeiing.
Onze woningen worden aangepast:
- – afvalwater wordt gezuiverd en terug herbruikbaar gemaakt.
- – meerdere, aparte watercircuits voor toilet en keuken.
- – elektrische toestellen gaan zuiniger met water om (ECO-labels)
- – opvangen van regenwater
- – gescheiden circuits van afvalwater en regenwater
- – aanleg van een kleinschalig waterzuiveringstation
Regenwater opvangen
Bij het opstellen van een bewateringsplan proberen we twee doelstellingen te realiseren:
– kleinschalige wateropvang voor tussentijdse gietbeurten
– grootschaliger wateropvang voor regelmatige gietbeurten, bijvoorbeeld voor het gazon, bloembakken, serres.
Regenwater vangen we op tijdens regenrijke perioden zodat het beschikbaar is om in droogteperioden te gebruiken. De meest gangbare, kleinschalige manier is het opvangen in een regenton. Met een gieter geven we dan de tuin water. Dit is arbeids,- en tijdsintensitief.
Je kunt het jezelf makkelijker maken:
- – kies een regenton die minimum van een kraantje is voorzien
- – plaats in de regenton een onderwaterpomp of dompelpomp
- – plaats een centrifugaalpompje
– koppel er een beregeningset aan
Met één regenton kom je natuurlijk niet ver. En je kunt best veel meer regenwater gaan stockeren zonder grote kosten.
Meer capaciteit is mogelijk door:
- – serie van regenvaten
- – ondergrondse of bovengrondse waterput of waterreservoir
- – natuurlijke vijver of sloot
De waterbehoefte van planten
Planten en water zijn net zo onafscheidelijk als bij de mens. Het begint al bij het ontstaan van het plantenleven, zaadjes hebben water nodig om te kunnen kiemen. In datzelfde water lossen de voedingstoffen zich op, zodanig dat ze opneembaar zijn voor de plantenwortels.
Een gelijkmatige watervoorziening is voor de meeste planten een onmisbaar gegeven. Treden er grote verschillen op in de hoeveelheid beschikbaar water dan groeien de planten slechter, treden er ziekten op, of kwijnen ze zelfs geheel weg. Die grote verschillen zijn niet altijd te zoeken in de aard van de bodem (zand,- leem,- en kleigrond) maar ook in verstoorde bodemstructuur (door werken bijvoorbeeld).
De juiste plantenkeuze
Bij langdurig watergebrek verwelken de meeste planten en sterven ze tenslotte af. Wie zijn tuin inricht laat bij de plantenkeuze zich dikwijls leiden door eigen smaak en voorkeur. De keuze wordt bepaald op grond van praktische (weinig werk) en esthetische overwegingen.
Een natuurlijke plantengemeenschap kun je bijna nooit perfect nabootsen. Door het bijeenbrengen van verschillende planten met verschillende behoeften zijn onze tuinen dikwijls afhankelijk van de zorgen van de mens. Door een juiste plantenkeuze kun je echter wel nog het aantal gietbeurten verminderen. Het doel moet gericht zijn op zuinig watergebruik. Bij Ligularia aanplant op een droge, zanderige plaats kun je best gewoonweg het kraantje open laten staan, en zelfs dan nog, redt deze plant het er wellicht niet. Kies voor die plek een passende vaste plant. In periode van droogte zal ook die wellicht nog extra water behoeven.
Elk goed tuinboek, plantencdrom of plantenbeschrijving zal bij een plant vermelden welke grondsoort ze verlangt:
- – vochtige gronden (vochtminnende planten)
- – normale tuingrond
- – droge gronden
Planten met grote bladeren hebben doorgaans meer behoefte aan water: Gunnera, Heracleum, Rodgersia, Ligularia
Planten met doornen of leerachtige bladeren hebben doorgaans minder water nodig: Berberis, cactus
Planten die ook nog van een vochtige grond houden zijn onder andere:
| Acorus | kalmoes |
| Alchemilla | vrouwenmantel |
| Astilbe | pluimspirea |
| Astilboides | tafelblad |
| Astrantia | Zeeuws knoopje |
| Carex | zegge |
| Chelone | schildpadbloem |
| Cornus | kornoelje |
| Deschampsia | ruwe smele |
| Eupatorium | leverkruid |
| Fothergilla | lampepoetserstruik |
| Glyceria | liesgras,vlotgras |
| Hedera | grootbladige klimop |
| Helleborus | nieskruid |
| Heucherella (x) | |
| Hosta | Funkia |
| Hydrangea | hortensia |
| Imperata | Japans bloedgras |
| Juncus | rus |
| Luzula | veldbies |
| Meconopsis | schijnpapaver |
| Miscanthus | Riet |
| Pernettya | parelbes, veenmirte |
| Persicaria | duizendknoop |
| Pieris | rotsheide |
| Rudbeckia | zonnehoed |
| Spartina | slijkgras |
| Zenobia |
